Alcoholgebruik

Alcohol is het meest gebruikte genotmiddel in Nederland. Acht op de tien volwassenen in Nederland drinkt wel eens alcohol. Het beginnen met drinken van alcohol gebeurt soms al in de pubertijd; bijna de helft van de 12-16 jarigen geeft aan ooit wel eens alcohol te hebben gedronken. 

Het drinken van (veel) alcohol verhoogt de kans op verschillende soorten kanker, leverziektes, hersenschade en -ziektes en hart- en vaatziekten. Hoe vaker en meer men drinkt, hoe groter de risico’s. 

Om schadelijk alcoholgebruik te verminderen en voorkomen is het thema problematisch alcoholgebruik opgenomen in het Nationaal Preventieakkoord. 

 

Jongeren zijn extra kwetsbaar als het gaat om alcohol drinken. Zij drinken sneller te veel, zijn sneller ‘onder invloed’ en verliezen sneller hun bewustzijn. Er zijn aanwijzingen dat alcohol hun hersenontwikkeling verstoort. Jongeren die veel drinken, raken vaker (ongewenst) zwanger. Daarnaast speelt alcohol een grote rol bij crimineel gedrag, agressie, angst, suïcide gedrag en studieproblemen. Jongeren die op vroege leeftijd drinken, lopen bovendien in hun latere leven een hoger risico op het ontwikkelen van een alcoholprobleem.   

De mening van ouders over het alcoholgebruik van jongeren is van invloed op het drinkgedrag van hun kind. Ouders kunnen via normen en regels bijdragen aan het uitstellen van het eerste alcoholgebruik van hun kinderen. Daarnaast drinken jongeren vaak minder als ouders strengere regels hanteren over alcoholgebruik en als er veel steun en toezicht van ouders wordt ervaren. Behalve de mening van ouders zijn er nog andere factoren die van invloed kunnen zijn op het alcoholgebruik van jongeren. Deze factoren zijn de sociale normen, vrienden, het hebben van problemen, opleiding, gezinssamenstelling en de persoonlijkheid.

De overheid wil jongeren tegen de gevaren van alcohol beschermen. In 2014 is de leeftijdsgrens voor het in bezit hebben en drinken van alcohol verhoogt van 16 naar 18 jaar. Campagnes als ‘NIX18: niet roken en drinken onder de 18 jaar’ en ‘Dranquilo’ moeten jongeren en ouders meer bewust maken van de gevaren van alcohol.   

De Gezondheidsraad adviseert 18-plussers om geen alcohol te drinken of in ieder geval niet meer dan één glas per dag te drinken.

Alcoholgebruik in de gemeente Elburg

Middelbare scholieren (tweede- en vierdeklassers)  

In de gemeente Elburg heeft in 2021 24% van de middelbare scholieren ooit alcohol gedronken (een heel glas of meer) en heeft 23% recent alcohol gedronken. Daarnaast is 17% recent bingedrinker. In 2019 stemde 24% van de ouders in met het alcoholgebruik.

Het aandeel ouders dat instemt met het alcoholgebruik is groter in gemeente Elburg dan in de Noord-Veluwe.

Alcoholgebruik middelbare scholieren, 2021
  Gemeente Elburg Noord-Veluwe  Nederland
Heeft ooit alcohol gedronken (een heel glas of meer) 24% 31% 31%
Heeft recent alcohol gedronken 23% 29% 29%
Is recent bingedrinker 17% 19% 20%
Ouders stemmen in met het alcoholgebruik * 24% 18% -
- : Geen gegevens beschikbaar
* : Cijfers uit Gezondheidsmonitor Jeugd 2019; niet nagevraagd in 2021
Als er een significant verschil (p<0,05) ten opzichte van de gemeente is, dan is dat vet weergegeven

Jongvolwassenen (16-25 jaar)  

Er zijn niet voldoende gegevens beschikbaar over alcoholgebruik onder jongvolwassenen in de gemeente Elburg.

Van de jongvolwassenen in Noord-Veluwe drinkt 48% niet of maximaal 1 glas per dag. Aan de andere kant is 17% van de jongvolwassenen in Noord-Veluwe een zware drinker

Alcoholgebruik jongvolwassenen, 2022
  Gemeente Elburg Noord-Veluwe  Noord- en Oost-Gelderland
Drinkt niet of maximaal 1 glas per dag (norm volwassenen) - 48% 38%
Is een zware drinker - 17% 21%
- : Geen gegevens beschikbaar
Als er een significant verschil (p<0,01) ten opzichte van de gemeente is, dan is dat vet weergegeven.

Meer gegevens over alcoholgebruik in de gemeente en/of in de regio staan onderaan deze pagina bij ‘Zie ook’, Cijfers Gezondheidsmonitor Jeugd en Cijfers Gezondheidsmonitor Jongvolwassenen.

Trends

J alcoholgebruikers Elburg

Middelbare scholieren (tweede- en vierdeklassers) 

In de gemeente Elburg is het aandeel middelbare scholieren dat recent alcohol heeft gedronken tussen 2015 en 2021 niet significant veranderd. Het aandeel middelbare scholieren dat recent bingedrinker is, vertoont tussen 2011 en 2021 afgenomen geen duidelijke trend.

In de Noord-Veluwe is het aandeel middelbare scholieren dat recent alcohol heeft gedronken tussen 2015 en 2019 afgenomen en tussen 2019 en 2021 toegenomen. Het aandeel middelbare scholieren dat recent bingedrinker is, is tussen 2011 en 2019 afgenomen en tussen 2019 en 2021 niet significant veranderd.

 

 

 

 

 

 

Trend JV Alcoholgebruik   NV

Jongvolwassenen (16-25 jaar) 

Er zijn niet voldoende gegevens beschikbaar over alcoholgebruik onder jongvolwassenen in de gemeente Elburg.

In de Noord-Veluwe en Noord- en Oost-Gelderland is het aandeel jongvolwassenen dat een zware drinker is afgenomen tussen 2019 en 2022.

 

Verschillen tussen doelgroepen in de Noord-Veluwe

J alcohol NV

Middelbare scholieren (tweede- en vierdeklassers) 

Er is geen verschil tussen jongens en meisjes wat betreft het aandeel recente alcoholgebruikers en recente bingedrinkers.

Onder vierdeklassers is het aandeel recente alcoholgebruikers en recente bingedrinkers groter dan onder tweedeklassers. 

Onder vmbo’ers is het aandeel recente alcoholgebruikers en recente bingedrinkers groter dan onder havo/vwo’ers.  

  

Jongvolwassenen (16-25 jaar)

Er is geen significant verschil in het aandeel zware drinkers tussen mannen en vrouwen en tussen jongvolwassenen met verschillende opleidingsniveaus.

   

 

Alcoholgebruik in Noord- en Oost-Gelderland

J alcoholrecent

Middelbare scholieren (tweede- en vierdeklassers) 

Het aandeel middelbare scholieren dat recent alcohol heeft gedronken, loopt uiteen van 23% in de gemeente Elburg tot 46% in de gemeente Oost Gelre. De gemeente Putten (37%) hoort bij de gemeenten met de gemiddelde scores. 

Het aandeel recente bingedrinkers loopt uiteen van 16% in de gemeente Ermelo tot 39% in de gemeente Oost Gelre. De gemeente Putten (24%) hoort bij de gemeenten met de gemiddelde scores. 


Jongvolwassenen (16-25 jaar)  

Het aandeel jongvolwassenen dat een zware drinker is loopt uiteen van 14% in de gemeente Ermelo tot 37% in de gemeente Winterswijk. De gemeente Elburg hoort bij de gemeenten waarvan niet voldoende gegevens beschikbaar zijn.

  

 

 

JV alcoholzwaarJ alcoholbinge

Bronnen

De alcoholrichtlijn voor volwassenen van de Gezondheidsraad (2015) luidt om geen alcohol te drinken of in elk geval niet meer dan één glas per dag. Dit advies is bedoeld om chronische ziekten te voorkomen.

Alcoholgebruik in de gemeente Elburg

In 2022 voldoet in de gemeente Elburg 40% van de volwassenen tot 65 jaar aan de norm voor alcoholgebruik. Bijna één op de tien volwassenen is een zware drinker.

In de gemeente Elburg is het alcoholgebruik onder volwassenen ongeveer hetzelfde als in de Noord-Veluwe en de regio Noord- en Oost-Gelderland.

Alcoholgebruik 18-64-jarigen, 2022
  Gemeente Elburg Noord-Veluwe Noord- en Oost-Gelderland
Voldoet aan de norm voor alcoholgebruik 40% 45% 38%
Is een zware drinker 9% 11% 13%
Als er een significant verschil (p<0,01) ten opzichte van de gemeente is, dan is dat vet weergegeven

Meer gegevens over alcoholgebruik in de gemeente en de regio staan onderaan deze pagina bij 'Zie ook', Cijfers volwassenen en ouderen 2022.

Trends

V alcohol Elburg

In de Noord-Veluwe is het aandeel volwassenen van 18-64 jaar dat voldoet aan de alcoholnorm stabiel gebleven in de periode 2012-2022. In de gemeente Elburg is er een lichte daling tussen 2020 en 2022, maar deze is niet significant.

Verschillen tussen doelgroepen in de Noord-Veluwe

V alcohol NV

Vrouwen voldoen vaker aan de alcoholnorm en zijn minder vaak zware drinkers dan mannen.

Volwassenen vanaf 35 jaar voldoen vaker aan de alcoholnorm dan volwassenen tussen de 18 en 34 jaar. Het aandeel zware drinkers is onder jongvolwassenen (tot 35 jaar) een stuk hoger dan bij de oudere leeftijdsgroepen (35 – 65 jaar).

Naarmate de sociaaleconomische positie (SEP) toeneemt, voldoen volwassenen minder vaak aan de alcoholnorm.

Er zijn geen significante verschillen in alcoholgebruik tussen volwassenen die alleen wonen of samen wonen.

Alcoholgebruik in Noord- en Oost-Gelderland

De kaarten laten zien dat het alcoholgebruik toeneemt van het westelijke naar het oostelijke deel van de regio.

Het aandeel volwassenen van 18-64 jaar dat voldoet aan de alcoholnorm, loopt uiteen van 22% in de gemeente Oost Gelre tot 47% in de gemeente Nunspeet. De gemeente Elburg (40%) behoort tot de gemeenten die gunstig scoren.

Het aandeel zware drinkers onder volwassenen van 18-64 jaar, varieert van 8% in de gemeente Apeldoorn tot 27% in de gemeente Oost Gelre. De gemeente Elburg (9%) behoort tot de gemeenten die gunstig scoren.

V alcohol normV alcohol zwaar

De alcoholrichtlijn voor volwassenen van de Gezondheidsraad (2015) luidt om geen alcohol te drinken of in elk geval niet meer dan één glas per dag. Dit advies is bedoeld om chronische ziekten te voorkomen. Bij het ouder worden nemen de risico’s van alcoholgebruik toe. Dit komt door lichamelijke veranderingen; risicovolle combinaties met medicijnen; en door een verhoogd risico op valongelukken.

Alcoholgebruik in de gemeente Elburg

In 2022 voldoet in de gemeente Elburg 60% van de 65-plussers aan de norm voor alcoholgebruik. Van de ouderen is 4% een zware drinker.

In de gemeente Elburg is het aandeel ouderen dat voldoet aan de norm voor alcoholgebruik hoger dan in de regio Noord- en Oost-Gelderland.

Alcoholgebruik 65-plussers, 2022
  Gemeente Elburg Noord-Veluwe Noord- en Oost-Gelderland
Voldoet aan de norm voor alcoholgebruik 60% 55% 52%
Is een zware drinker 4% 5% 5%
Als er een significant verschil (p<0,01) ten opzichte van de gemeente is, dan is dat vet weergegeven

Meer gegevens over alcoholgebruik in de gemeente en de regio staan onderaan deze pagina bij 'Zie ook', Cijfers volwassenen en ouderen.

Trends

O alcohol NV

Na een stijging in het aandeel ouderen dat voldoet aan de norm voor alcoholgebruik tussen 2016 en 2020 in de Noord-Veluwe, zien we dat het aandeel in 2022 weer rond het niveau van 2016 ligt. In de gemeente Elburg was er ook een stijging tussen 2016 en 2020, maar is het aandeel in 2022 gelijk gebleven.

Verschillen tussen doelgroepen in de Noord-Veluwe

O alcohol NV

Vrouwen voldoen vaker aan de alcoholnorm dan mannen.

75-plussers voldoen vaker aan de alcoholnorm en zijn minder vaak een zware drinker dan 65-74 jarigen.

Naarmate de sociaaleconomische positie (SEP) toeneemt, voldoen ouderen minder vaak aan de alcoholnorm.

Ouderen die alleen wonen voldoen vaker aan de alcoholnorm dan ouderen die samen wonen.

Alcoholgebruik in Noord- en Oost-Gelderland

De kaarten laten zien dat het alcoholgebruik toeneemt van het westelijke naar het oostelijke deel van de regio.

Het aandeel 65-plussers dat voldoet aan de alcoholnorm, loopt uiteen van 42% in de gemeente Oost Gelre tot 61% in de gemeente Oldebroek. De gemeente Elburg (60%) behoort tot de gemeenten die gunstig scoren.

Het aandeel zware drinkers onder 65-plussers, varieert van 3% in de gemeente Bronckhorst tot 8% in de gemeente Oost Gelre. De gemeente Elburg (4%) behoort tot de gemeenten die gemiddeld scoren.

O alcohol normO alcohol zwaar