Extra informatie
Alcoholgebruik
Alcohol is het meest gebruikte genotmiddel in Nederland. Ruim driekwart van de volwassenen in Nederland drinkt wel eens alcohol. Het beginnen met drinken van alcohol gebeurt soms al in de pubertijd; bijna de helft van de 12-16 jarigen geeft aan ooit wel eens alcohol te hebben gedronken.
Het drinken van (veel) alcohol verhoogt de kans op verschillende soorten kanker, leverziektes, hersenschade en -ziektes en hart- en vaatziekten. Hoe vaker en meer men drinkt, hoe groter de risico’s.
Om schadelijk alcoholgebruik te verminderen en voorkomen is het thema problematisch alcoholgebruik opgenomen in het Nationaal Preventieakkoord.
Jongeren zijn extra kwetsbaar als het gaat om alcohol drinken. Zij drinken sneller te veel, zijn sneller ‘onder invloed’ en verliezen sneller hun bewustzijn. Er zijn aanwijzingen dat alcohol hun hersenontwikkeling verstoort. Jongeren die veel drinken, raken vaker (ongewenst) zwanger. Daarnaast speelt alcohol een grote rol bij crimineel gedrag, agressie, angst, suïcide gedrag en studieproblemen. Jongeren die op vroege leeftijd drinken, lopen bovendien in hun latere leven een hoger risico op het ontwikkelen van een alcoholprobleem.
De mening van ouders over het alcoholgebruik van jongeren is van invloed op het drinkgedrag van hun kind. Ouders kunnen via normen en regels bijdragen aan het uitstellen van het eerste alcoholgebruik van hun kinderen. Daarnaast drinken jongeren vaak minder als ouders strengere regels hanteren over alcoholgebruik en als er veel steun en toezicht van ouders wordt ervaren. Behalve de mening van ouders zijn er nog andere factoren die van invloed kunnen zijn op het alcoholgebruik van jongeren. Deze factoren zijn de sociale normen, vrienden, het hebben van problemen, opleiding, gezinssamenstelling en de persoonlijkheid.
De overheid wil jongeren tegen de gevaren van alcohol beschermen. In 2014 is de leeftijdsgrens voor het in bezit hebben en drinken van alcohol verhoogt van 16 naar 18 jaar. Campagnes als ‘NIX18: niet roken en drinken onder de 18 jaar’ en ‘Dranquilo’ moeten jongeren en ouders meer bewust maken van de gevaren van alcohol.
De Gezondheidsraad adviseert 18-plussers om geen alcohol te drinken of in ieder geval niet meer dan één glas per dag te drinken.
Alcoholgebruik in de gemeente Hattem
Middelbare scholieren (tweede- en vierdeklassers)
Voor de gemeente Hattem zijn geen cijfers over 2021 beschikbaar, omdat te weinig jongeren uit de gemeente Hattem aan de monitor hebben deelgenomen. Voor onderbouwing van gemeentelijk beleid zijn de resultaten van de regio Midden-IJssel/Noord-Veluwe een geschikt uitgangspunt.
| Gemeente Hattem | Midden-IJssel/Oost-Veluwe | Nederland | |
| Heeft ooit alcohol gedronken (een heel glas of meer) | - | 34% | 31% |
| Heeft recent alcohol gedronken | - | 31% | 29% |
| Is recent bingedrinker | - | 22% | 20% |
| Ouders stemmen in met het alcoholgebruik * | - | 22% | - |
| - : Geen gegevens beschikbaar * : Cijfers uit Gezondheidsmonitor Jeugd 2019; niet nagevraagd in 2021 Als er een significant verschil (p<0,05) ten opzichte van de gemeente is, dan is dat vet weergegeven |
|||
Jongvolwassenen (18-25 jaar)
Van de jongvolwassen in de gemeente Hattem drinkt 21% niet of maximaal 1 glas per dag. Aan de andere kant is 31% van de jongvolwassenen in de gemeente Hattem een zware drinker.
In de gemeente Hattem is het alcoholgebruik van jongvolwassenen vergelijkbaar met Midden-IJssel/Oost-Veluwe en Noord- en Oost-Gelderland.
| Gemeente Hattem | Midden-IJssel/Oost-Veluwe | Noord- en Oost-Gelderland | |
| Drinkt niet of maximaal 1 glas per dag (norm volwassenen) | 21% | 24% | 20% |
| Is een zware drinker | 31% | 28% | 29% |
| Als er een significant verschil (p<0,05) ten opzichte van de gemeente is, dan is dat vet weergegeven | |||
Meer gegevens over alcoholgebruik in de gemeente en in de regio staan onderaan deze pagina bij ‘Zie ook’, Cijfers jongeren 2019.
Trends
Middelbare scholieren (tweede- en vierdeklassers)
In Midden-IJssel/Oost-Veluwe is het aandeel middelbare scholieren dat recent alcohol heeft gedronken tussen 2015 en 2019 afgenomen en tussen 2019 en 2021 toegenomen. Het aandeel middelbare scholieren dat recent bingedrinker is, is tussen 2011 en 2015 afgenomen en tussen 2015 en 2021 niet significant veranderd.
Verschillen tussen doelgroepen in Midden-IJssel/Oost-Veluwe
Middelbare scholieren
Er is geen verschil tussen jongens en meisjes wat betreft het aandeel recente alcoholgebruikers en recente bingedrinkers.
Onder vierdeklassers is het aandeel recente alcoholgebruikers en recente bingedrinkers groter dan onder tweedeklassers.
Onder vmbo’ers is het aandeel recente alcoholgebruikers en recente bingedrinkers groter dan onder havo/vwo’ers.
Jongvolwassenen
Bij mannen is het aandeel zware drinkers groter dan onder vrouwen.
Er is geen verschil in het aandeel zware drinkers tussen praktisch en theoretisch opgeleide jongvolwassenen.
Alcoholgebruik in Noord- en Oost-Gelderland
Middelbare scholieren
Het aandeel middelbare scholieren dat recent alcohol heeft gedronken, loopt uiteen van 23% in de gemeente Elburg tot 46% in de gemeente Oost Gelre.
Het aandeel recente bingedrinkers loopt uiteen van 16% in de gemeente Ermelo tot 39% in de gemeente Oost Gelre.
Jongvolwassenen
Het aandeel jongvolwassenen dat een zware drinker is loopt uiteen van 20% in de gemeente Oldebroek tot 46% in de gemeente Voorst. De gemeente Hattem (31%) hoort bij de gemeenten met de gemiddelde scores.
Zie ook
Bronnen
- Trimbos instituut
- Cijfers alcoholgebruik jongeren
- Trimbos instituut
- Cijfers alcoholgebruik volwassenen
- https://www.trimbos.nl/kennis/alcohol-in-cijfers/cijfers-alcoholgebruik-volwassenen/
- Trimbos instituut
- Preventieakkoord Problematisch Alcoholgebruik
- https://www.trimbos.nl/kennis/preventieakkoord-problematisch-alcoholgebruik/
- Rijksoverheid
- Alcohol voor jongeren extra schadelijk
- https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/alcohol/jongeren-en-alcohol
- Gezondheidsraad
- Richtlijnen goede voeding 2015
- Trimbos-instituut
- Alcoholinfo.nl
- https://www.alcoholinfo.nl/
- Trimbos instituut
- Gezondheidsrisico’s van alcohol bij jongeren en maatschappelijke kosten
- https://www.trimbos.nl/kennis/alcohol-en-de-hersenen/gezondheidsrisicos-van-alcohol-bij-jongeren-en-maatschappelijke-kosten/
- Trimbos instituut
- Opvattingen en rol van ouders
- https://www.nationaledrugmonitor.nl/alcohol-opvattingen-en-rol-van-ouders/
- Van Hasselt N
- Preventie van schadelijk alcoholgebruik en drugsgebruik onder jongeren
De alcoholrichtlijn voor volwassenen van de Gezondheidsraad (2015) luidt om geen alcohol te drinken of in elk geval niet meer dan één glas per dag. Dit advies is bedoeld om chronische ziekten te voorkomen.
Alcoholgebruik in de gemeente Hattem
In 2020 voldoet in de gemeente Hattem 31% van de volwassenen tot 65 jaar aan de norm voor alcoholgebruik. Eén op de tien volwassenen is een zware drinker.
In de gemeente Hattem voldoen minder volwassenen aan de norm voor alcoholgebruik dan gemiddeld in de regio Midden-IJssel/Oost-Veluwe en Noord- en Oost-Gelderland.
| Gemeente Hattem | Midden-IJssel/Oost-Veluwe | Noord- en Oost-Gelderland | |
| Voldoet aan de norm voor alcoholgebruik | 31% | 42% | 40% |
| Is een zware drinker | 9% | 9% | 10% |
| Als er een significant verschil (p<0,05) ten opzichte van de gemeente is, dan is dat vet weergegeven | |||
Meer gegevens over alcoholgebruik in de gemeente en de regio staan onderaan deze pagina bij 'Zie ook', Cijfers volwassenen en ouderen 2020.
Trends
In de regio Midden-IJssel/Oost-Veluwe neemt het aandeel volwassenen dat voldoet aan de alcoholnorm significant toe over de periode 2012-2020. De groep volwassenen die te kenmerken is als zware drinker neemt licht af, maar hierbij is geen sprake van een significante daling.
In de gemeente Hattem is in de periode 2016-2020 sprake van een significante afname van de groep volwassenen die voldoet aan de alcoholnorm. Het aandeel volwassenen dat een zware drinker is neemt licht af, maar deze trend is niet significant.
Verschillen tussen doelgroepen in Midden-IJssel/Oost-Veluwe
Vrouwen voldoen vaker aan de alcoholnorm en zijn minder vaak zware drinkers dan mannen.
Volwassenen vanaf 35 jaar voldoen vaker aan de alcoholnorm dan volwassenen tussen de 18 en 34 jaar. Het aandeel zware drinkers is onder jongvolwassenen (tot 35 jaar) twee keer zo groot als bij de oudere leeftijdsgroepen (35 – 65 jaar).
Naarmate de sociaaleconomische status (SES) toeneemt, voldoen volwassenen minder vaak aan de alcoholnorm.
Onder volwassenen die alleen wonen is het aandeel zware drinkers groter dan onder volwassenen die samen wonen.
Alcoholgebruik in Noord- en Oost-Gelderland
De kaarten laten zien dat het alcoholgebruik toeneemt van het westelijke naar het oostelijke deel van de regio.
Het aandeel volwassenen dat voldoet aan de alcoholnorm, loopt uiteen van 25% in de gemeente Oost-Gelre tot 46% in de gemeente Harderwijk. De gemeente Hattem (31%) behoort tot de gemeenten met de ongunstige scores.
Het aandeel zware drinkers onder volwassenen, loopt uiteen van 6% in de gemeente Ermelo tot 18% in de gemeente Oost Gelre. De gemeente Hattem (9%) behoort tot de gemeenten die gunstig scoren.
Zie ook
Bronnen
- Trimbos instituut
- Cijfers alcoholgebruik jongeren
- Trimbos instituut
- Cijfers alcoholgebruik volwassenen
- https://www.trimbos.nl/kennis/alcohol-in-cijfers/cijfers-alcoholgebruik-volwassenen/
- Trimbos instituut
- Preventieakkoord Problematisch Alcoholgebruik
- https://www.trimbos.nl/kennis/preventieakkoord-problematisch-alcoholgebruik/
- Trimbos instituut
- Alcohol en lichamelijke gezondheid
- https://expertisecentrumalcohol.trimbos.nl/zoekresultaat/?cat=99&q=
- februari 2019
- Alcoholgebruik en gezondheid
- https://www.volksgezondheidenzorg.info/onderwerp/alcoholgebruik/cijfers-context/gevolgen#node-alcoholgebruik-en-gezondheid
- februari 2019
- Trimbos instituut
- Maatschappelijke gevolgen alcoholgebruik
- https://expertisecentrumalcohol.trimbos.nl/items/details/maatschappelijke-gevolgen-alcoholgebruik
- februari 2019
- Gezondheidsraad, 2015
- Richtlijnen goede voeding
De alcoholrichtlijn voor volwassenen van de Gezondheidsraad (2015) luidt om geen alcohol te drinken of in elk geval niet meer dan één glas per dag. Dit advies is bedoeld om chronische ziekten te voorkomen. Bij het ouder worden nemen de risico’s van alcoholgebruik toe. Dit komt door lichamelijke veranderingen; risicovolle combinaties met medicijnen; en door een verhoogd risico op valongelukken.
Alcoholgebruik in de gemeente Hattem
In 2020 voldoet in de gemeente Hattem 58% van de 65-plussers aan de norm voor alcoholgebruik. Van de ouderen is 5% een zware drinker.
Het alcoholgebruik in de gemeente Hattem is in lijn met het alcoholgebruik in de regio.
| Gemeente Hattem | Midden-IJssel/Oost-Veluwe | Noord- en Oost-Gelderland | |
| Voldoet aan de norm voor alcoholgebruik | 58% | 54% | 54% |
| Is een zware drinker | 5% | 5% | 5% |
| Als er een significant verschil (p<0,05) ten opzichte van de gemeente is, dan is dat vet weergegeven | |||
Meer gegevens over alcoholgebruik in de gemeente en de regio staan onderaan deze pagina bij 'Zie ook', Cijfers volwassenen en ouderen 2020.
Trends
In Midden-IJssel/Oost-Veluwe vertoont het aandeel ouderen dat voldoet aan de alcoholnorm een significant stijgende trend vanaf 2016. Het aandeel ouderen dat een zware drinker is blijft gelijk in deze periode.
In de gemeente Hattem neemt het aandeel ouderen dat voldoet aan de alcoholnorm licht toe, waardoor geen sprake is van een significante toename. Daarnaast neemt ook het aandeel ouderen dat een zware drinker is licht toe in de periode 2016-2020, maar hierbij is eveneens geen sprake van een significante trend.
Verschillen tussen doelgroepen in Midden-IJssel/Oost-Veluwe
Vrouwen voldoen vaker aan de alcoholnorm en zijn minder vaak zware drinkers dan mannen.
75-plussers voldoen vaker aan de alcoholnorm en zijn minder vaak een zware drinker dan 65-74 jarigen.
Naarmate de sociaaleconomische status (SES) toeneemt, voldoen ouderen minder vaak aan de alcoholnorm.
Ouderen die alleen wonen voldoen vaker aan de alcoholnorm dan ouderen die samen wonen.
Alcoholgebruik in Noord- en Oost-Gelderland
De kaart laat zien dat het alcoholgebruik toeneemt van het westelijke naar het oostelijke deel van de regio.
Het aandeel ouderen dat voldoet aan de alcoholnorm, loopt uiteen van 47% in de gemeente Oost-Gelre tot 64% in de gemeente Nunspeet. De gemeente Hattem (58%) behoort tot de gemeenten met de gemiddelde scores.
Het aandeel zware drinkers onder ouderen, loopt uiteen van 2% in de gemeente Elburg tot 8% in de gemeente Oost Gelre. Ook hier behoort de gemeente Hattem (5%) tot de gemeenten die gemiddeld scoren.
Zie ook
Bronnen
- Trimbos instituut
- Cijfers alcoholgebruik jongeren
- Trimbos instituut
- Cijfers alcoholgebruik volwassenen
- https://www.trimbos.nl/kennis/alcohol-in-cijfers/cijfers-alcoholgebruik-volwassenen/
- Trimbos instituut
- Preventieakkoord Problematisch Alcoholgebruik
- https://www.trimbos.nl/kennis/preventieakkoord-problematisch-alcoholgebruik/
- Trimbos instituut
- Alcohol en lichamelijke gezondheid
- https://expertisecentrumalcohol.trimbos.nl/zoekresultaat/?cat=99&q=
- februari 2019
- Alcoholgebruik en gezondheid
- https://www.volksgezondheidenzorg.info/onderwerp/alcoholgebruik/cijfers-context/gevolgen#node-alcoholgebruik-en-gezondheid
- februari 2019
- Trimbos instituut
- Maatschappelijke gevolgen alcoholgebruik
- https://expertisecentrumalcohol.trimbos.nl/items/details/maatschappelijke-gevolgen-alcoholgebruik
- februari 2019
- Gezondheidsraad, 2015
- Richtlijnen goede voeding
Contact
Jeugd en Gezin
GGD Noord- en Oost-Gelderland is kernpartner in het Centrum voor Jeugd en Gezin
GHOR
GGD Noord- en Oost-Gelderland werkt samen met de Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland (VNOG), in het bijzonder met de Geneeskundige HulpverleningsOrganisatie in de Regio (GHOR).
