Extra informatie
Eenzaamheid
Iemand is eenzaam als hij/zij onvoldoende (kwaliteit van) sociale relaties ervaart. Eenzaamheid is dus een persoonlijke ervaring. Het is moeilijk van buitenaf waar te nemen.
Er zijn twee soorten eenzaamheid: emotionele en sociale eenzaamheid. Als iemand een intieme relatie mist, een emotioneel hechte band met een partner of vriend(in), dan is er sprake van emotionele eenzaamheid. Van sociale eenzaamheid is sprake als iemand betekenisvolle relaties mist met een bredere groep mensen, zoals kennissen, collega’s, buurtgenoten of mensen met dezelfde belangstelling. Een intieme partnerrelatie kan sociale eenzaamheid niet opheffen.
Eenzaamheid kan veel verschillende oorzaken hebben, in veel gevallen is er sprake van een opeenstapeling van meerdere factoren. Een verandering in of het verlies van sociale contacten, activiteiten of werk spelen vaak een rol. Ook gezondheidsproblemen, kenmerken van de persoonlijkheid en verwachtingen van sociale contacten kunnen leiden tot gevoelens van eenzaamheid.
Vroegsignalering van eenzaamheid is belangrijk voor preventieve hulp. Dit vraagt een goede afstemming tussen de eerstelijn en het sociaal domein. Van belang is dat huisartsen inzicht hebben in het aanbod van hulp en ondersteuning van de gemeente en andersom dat de gemeente inzicht heeft in de aansluiting tussen zorg en maatschappelijke ondersteuning.
Eenzaamheid hangt samen met een minder goede gezondheid. Enerzijds kunnen lichamelijke beperkingen eenzaamheid bevorderen. Andersom kan eenzaamheid leiden tot depressies, coronaire hartziekten en mogelijk de ziekte van Alzheimer. Uit onderzoek onder 55-85 jarigen blijkt de sterftekans toe te nemen wanneer sprake is van eenzaamheid. Hierbij is gecorrigeerd voor overige risicofactoren zoals leeftijd en het hebben van een chronische aandoening. Daarnaast kan eenzaamheid een oorzaak zijn van ongezond gedrag: weinig bewegen, minder gezond eten en meer gebruik van verslavende middelen. Met als gevolg een groter risico op overgewicht, hoge bloeddruk en hart- en vaatziekten. Er kan een vicieuze cirkel ontstaan waarbij gevolgen de eenzaamheid versterken.
Eenzaamheid in de gemeente Winterswijk
In 2020 is ongeveer de helft van de 65-plussers in de gemeente Winterswijk eenzaam: 41% is matig eenzaam en 10% is (zeer) ernstig eenzaam. Eén op de drie ouderen is sociaal eenzaam en bijna drie op de tien is emotioneel eenzaam.
Eenzaamheid in de gemeente Winterswijk is vergelijkbaar met de Achterhoek en Noord- en Oost-Gelderland.
| Gemeente Winterswijk | Achterhoek | Noord- en Oost-Gelderland | |
| Is eenzaam | 51% | 47% | 47% |
| Is matig eenzaam | 41% | 38% | 39% |
| Is (zeer) ernstig eenzaam | 10% | 9% | 9% |
| Is sociaal eenzaam | 32% | 30% | 30% |
| Is emotioneel eenzaam | 28% | 26% | 27% |
| Als er een significant verschil (p<0,05) ten opzichte van de gemeente is, dan is dat vet weergegeven. | |||
Meer gegevens over eenzaamheid in de gemeente en de regio staan onderaan deze pagina bij 'Zie ook', Cijfers volwassenen en ouderen 2020.
Trends
In de Achterhoek vertoont het percentage ouderen zowel op algemeen, als sociaal, als emotioneel vlak een stijgende trend ten opzichte van 2016.
In de gemeente Winterswijk lijkt het aandeel ouderen dat eenzaam is toe te nemen van 2016-2020, maar hierbij is geen sprake van een significante toename. Wel vertoont het aandeel ouderen dat sociaal eenzaam is een significante toename vanaf 2016. Het aandeel ouderen dat emotioneel eenzaam is lijkt toe te nemen, maar ook hierbij is geen sprake van een significant stijging.
Verschillen tussen doelgroepen in de Achterhoek
Sociale eenzaamheid komt vaker voor onder mannen dan onder vrouwen. Emotionele eenzaamheid komt juist vaker voor onder vrouwen dan onder mannen.
Eenzaamheid komt vaker voor onder 75-plussers dan onder 65-74-jarigen. 75-plussers zijn vaker sociaal en emotioneel eenzaam.
Naarmate de sociaaleconomische status (SES) toeneemt, voelen minder mensen zich eenzaam. Ook voelen minder mensen zich emotioneel eenzaam naarmate de SES hoger is.
Alleenwonende 65-plussers zijn veel vaker eenzaam dan 65-plussers die niet alleen wonen. Ook zijn alleenwonende 65-plussers vaker sociaal eenzaam en meer dan dubbel zo vaak emotioneel eenzaam
Eenzaamheid in Noord- en Oost-Gelderland
Het aandeel eenzame 65-plussers varieert van 39% in de gemeente Bronckhorst tot 51% in de gemeente Winterswijk. De gemeente Winterswijk scoort van alle gemeenten het minst gunstig.
Het aandeel 65-plussers dat sociaal eenzaam is varieert van 25% in de gemeente Zutphen tot 34% in de gemeente Elburg. De gemeente Winterswijk (32%) behoort tot de gemeenten die ongunstig scoren.
Het aandeel 65-plussers dat emotioneel eenzaam is varieert van 22% in de gemeente Bronkhorst tot 30% in de gemeente Montferland. De gemeente Winterswijk (28%) behoort tot de gemeenten die ongunstig scoren.
Zie ook
Bronnen
- Savelkoul M (RIVM), Zantinge EM (RIVM), Van Tilburg TG (VU)
- Eenzaamheid - definitie
- https://www.volksgezondheidenzorg.info/onderwerp/eenzaamheid/cijfers-context/huidige-situatie#definities
- augustus 2021
- Eenzaam.nl
- Gevolgen van eenzaamheid
- https://www.eenzaam.nl/over-eenzaamheid/gevolgen-van-eenzaamheid
- augustus 2021
- Savelkoul M (RIVM), Zantinge EM (RIVM), Van Tilburg TG (VU)
- Eenzaamheid - oorzaken en gevolgen
- https://www.volksgezondheidenzorg.info/onderwerp/eenzaamheid/cijfers-context/oorzaken-en-gevolgen#node-oorzaken-van-eenzaamheid
- augustus 2021
- Eenzaam.nl
- Soorten eenzaamheid
- https://www.eenzaam.nl/over-eenzaamheid/soorten-eenzaamheid
- augustus 2021
Contact
Jeugd en Gezin
GGD Noord- en Oost-Gelderland is kernpartner in het Centrum voor Jeugd en Gezin
GHOR
GGD Noord- en Oost-Gelderland werkt samen met de Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland (VNOG), in het bijzonder met de Geneeskundige HulpverleningsOrganisatie in de Regio (GHOR).
