Extra informatie
Roken en drugsgebruik
Roken is de belangrijkste risicofactor voor gezondheidsproblemen in Nederland. Zo’n 9% van de ziektelast wordt veroorzaakt door roken. Roken verhoogt de kans op verschillende soorten kanker, COPD en hart- en vaatziekten. Het inademen van tabaksrook uit de omgeving (passief roken of meeroken) veroorzaakt ook gezondheidsschade. Het stoppen met roken kan zowel op de korte als lange termijn de opgelopen gezondheidsschade beperken. Sinds 2018 is roken één van de drie speerpunten van het Nationale Preventieakkoord.
Drugs zijn middelen die de hersenen prikkelen. Drugsgebruik kan leiden tot lichamelijke en psychische problemen, zoals concentratiestoornissen, depressie en verslaving. Daarnaast wordt drugsgebruik in verband gebracht met ervaren overlast in de buurt. Het is in Nederland verboden om drugs te telen, produceren, verkopen en bezitten. Het gebruik van wiet en hasj wordt gedoogd in coffeeshops.
Passief roken in de gemeente Zutphen
In de gemeente Zutphen wordt in 2021 bij 3% van de kinderen in huis gerookt. Dit is niet noodzakelijkerwijs in bijzijn van het kind. Bij 1% van de kinderen wordt thuis gerookt waar het kind bij is. Dit is in lijn met Midden-IJssel/Oost-Veluwe en Noord- en Oost-Gelderland.
| Gemeente Zutphen | Midden-IJssel/Oost-Veluwe | Noord- en Oost-Gelderland | |
| In huis wordt gerookt (niet noodzakelijkerwijs in bijzijn van het kind) | 3% | 2% | 2% |
| In huis wordt gerookt waar het kind bij is | 1% | 1% | 1% |
| Als er een significant verschil (p<0,05) ten opzichte van de gemeente is, dan is dat vet weergegeven | |||
Trends
Sinds 2009 is er een afname van het percentage kinderen bij wie thuis wordt gerookt in Midden-IJssel/Oost-Veluwe. In de gemeente Zutphen is er na een stabilisatie tussen 2013 en 2017, in 2021 weer een afname van het percentage kinderen bij wie thuis wordt gerookt.
Verschillen tussen doelgroepen in Midden-IJssel/Oost-Veluwe
Bij kinderen van 4 t/m 7 jaar is het aandeel bij wie thuis gerookt wordt groter dan bij kinderen van 0 t/m 3 jaar en 8 t/m 12 jaar.
Van de kinderen uit een gezin met een lage SES, wordt bij een groter aandeel thuis gerookt, dan van kinderen uit een gezin met een gemiddelde of hoge SES.
Passief roken in Noord- en Oost-Gelderland
Het aandeel kinderen bij wie thuis wordt gerookt (niet noodzakelijkerwijs in hun bijzijn), loopt uiteen van 1% in de gemeente Oost Gelre tot 4% in de gemeente Elburg. De gemeente Zutphen (3%) behoort tot de gemeenten die gemiddeld scoren.
Het aandeel kinderen bij wie thuis wordt gerookt in hun bijzijn, loopt uiteen van 0% in de gemeente Oost Gelre tot 3% in de gemeente Elburg. Hier behoort de gemeente Zutphen (1%) ook tot de gemeenten die gemiddeld scoren.
Zie ook
Bronnen
- Trimbos-instituut
- Rokeninfo
- https://www.rokeninfo.nl/
- November 2023
- Trimbos-instituut
- Drugsinfo
- https://www.drugsinfo.nl/
- November 2023
- RIVM
- Roken
- https://www.vzinfo.nl/roken
- November 2023
- RIVM
- Gevolgen van drugsgebruik
- https://www.loketgezondleven.nl/gezonde-gemeente/leefstijlthemas/drugs/cijfers-en-feiten/gevolgen
- November 2023
- Rijksoverheid
- Roken
- https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/roken
- November 2023
- Reep C, Hupkens C
- Ervaren impact corona op mentale gezondheid en leefstijl. Roken, alcohol, drugs en corona
Voor jongeren is roken extra schadelijk. Het kan leiden tot een verminderde longfunctie en blijvende schade aan de hersenen. Het rookgedrag van jongeren kan door anderen worden beïnvloed. Als jongeren familieleden, vrienden of vreemden zien roken, is de kans groter dat zijzelf ook gaan roken. Daarnaast kunnen jongeren door het meeroken nicotineafhankelijkheid ontwikkelen.
De overheid heeft verschillende maatregelen genomen om roken te ontmoedigen. Eind 2013 startte de campagne NIX18, deze campagne richt zich op het neerzetten van de sociale norm ‘niet roken en drinken onder de 18 jaar’. Sinds 2014 is de leeftijdsgrens voor het kopen van tabak verhoogd van 16 naar 18 jaar, 2017 is er een verkoopverbod op sigaretten met een andere smaak dan tabak en sinds 2020 geldt er een rookverbod op schoolpleinen. Verder staan er nog een paar maatregelen op de planning, zoals het verbieden van online tabaksverkoop (2023) en verkoop bij supermarkten (2024).
Jongeren zijn extra gevoelig voor de gevolgen van drugs. Jongeren hebben minder lichaamsvocht en bloed dan volwassenen, waardoor de concentratie van de drug in het bloed bij jongeren hoger is dan bij volwassenen. Bij jongeren kan drugsgebruik de ontwikkeling van de hersenen belemmeren wat zich kan uiten in gedrags- en concentratieproblemen. Dit kan nadelige gevolgen hebben voor school, werk, thuis en relaties. Verder kan drugsgebruik leiden tot verslaving en verschillende lichamelijke problemen, afhankelijk van het soort drug.
Roken en drugsgebruik in de gemeente Zutphen
Middelbare scholieren (tweede- en vierdeklassers)
In de gemeente Zutphen rookt in 2021 2% van de middelbare scholieren dagelijks en 3% tenminste wekelijks. Daarnaast heeft 4% wiet/hasj gebruikt in de vier weken voor het onderzoek. In 2019 gaf 3% van de middelbare scholieren aan ooit andere middelen, zoals lachgas of XTC, gebruikt te hebben.
Het aandeel middelbare scholieren dat ooit andere middelen heeft gebruikt, ligt lager in de gemeente Zutphen dan in Midden-IJssel/Oost-Veluwe.
| Gemeente Zutphen | Midden-IJssel/Oost-Veluwe | Nederland | |
| Rookt nu dagelijks | 2% | 3% | 2% |
| Rookt nu tenminste wekelijks | 3% | 5% | 4% |
| Heeft in de laatste 4 weken wiet/hasj gebruikt | 4% | 4% | 4% |
| Ooit andere middelen gebruikt | 3% | 4% | - |
| - : Geen gegevens beschikbaar * : Cijfers uit Gezondheidsmonitor Jeugd 2019; niet nagevraagd in 2021 Als er een significant verschil (p<0,05) ten opzichte van de gemeente is, dan is dat vet weergegeven |
|||
Jongvolwassenen (16-25 jaar)
In de gemeente Zutphen rookt in 2022 11% van de jongvolwassenen dagelijks en 17% tenminste wekelijks. 13% van de jongvolwassenen gebruikte wiet/hasj in de vier weken voor het onderzoek en 3% gebruikte recent andere middelen. De meest gebruikte andere middelen die ooit door jongvolwassenen uit de gemeente Zutphen zijn gebruikt, zijn lachgas, XTC en cocaïne.
De gemeente Zutphen verschilt niet significant van Midden-IJssel/Oost-Veluwe en Noord- en Oost-Gelderland wat betreft het aandeel jongvolwassenen dat rookt of drugs gebruikt.
| Gemeente Zutphen | Midden-IJssel/Oost-Veluwe | Noord- en Oost-Gelderland | |
| Rookt nu dagelijks | 11% | 13% | 13% |
| Rookt nu tenminste wekelijks | 17% | 17% | 18% |
| Heeft in de laatste 4 weken wiet/hasj gebruikt | 13% | 14% | 12% |
| Heeft in de laatste 4 weken andere middelen gebruikt | 3% | 6% | 7% |
| Als er een significant verschil (p<0,01) ten opzichte van de gemeente is, dan is dat vet weergegeven. | |||
Meer gegevens over roken en drugsgebruik in de gemeente en in de regio staan onderaan deze pagina bij ‘Zie ook’, Cijfers Gezondheidsmonitor Jeugd en Gezondheidsmonitor Jongvolwassenen.
Trends
Middelbare scholieren (tweede- en vierdeklassers)
In de gemeente Zutphen is het aandeel middelbare scholieren dat dagelijks rookt tussen 2015 en 2019 afgenomen en tussen 2019 en 2021 niet significant veranderd. Het aandeel middelbare scholieren dat recent wiet/hasj heeft gebruikt, is tussen 2011 en 2021 niet significant veranderd. Het aandeel middelbare scholieren dat ooit andere middelen* heeft gebruikt, is tussen 2015 en 2019 niet significant veranderd.
In Midden-IJssel/Oost-Veluwe is het aandeel middelbare scholieren dat dagelijks rookt tussen 2015 en 2019 afgenomen en tussen 2019 en 2021 niet significant veranderd. Het aandeel middelbare scholieren dat recent wiet/hasj heeft gebruikt, is tussen 2011 en 2021 niet significant veranderd. Het aandeel middelbare scholieren dat ooit andere middelen* heeft gebruikt, is tussen 2011 en 2019 toegenomen.
*De verschillende soorten andere middelen kunnen variëren door de jaren heen en is afhankelijk van wat er op dat moment populair is om te gebruiken.
Jongvolwassenen (16-25 jaar)
In de gemeente Zutphen is het aandeel jongvolwassenen dat dagelijks rookt tussen 2019 en 2022 afgenomen, maar deze afname is niet significant. Het aandeel jongvolwassenen dat recent wiet/hasj heeft gebruikt, is tussen 2019 en 2022 afgenomen, maar ook deze afname is niet significant.
In Midden-IJssel/Oost-Veluwe is het aandeel jongvolwassenen dat dagelijks rookt tussen 2019 en 2022 afgenomen. Ook het aandeel jongvolwassenen dat recent wiet/hasj heeft gebruikt, is tussen 2019 en 2022 afgenomen.
Verschil tussen doelgroepen in Midden-IJssel/Oost-Veluwe
Middelbare scholieren (tweede- en vierdeklassers)
Jongens hebben vaker recent wiet/hasj gebruikt dan meisjes.
Vierdeklassers roken vaker dagelijks en hebben vaker recent wiet/hasj gebruikt dan tweedeklassers.
Vmbo’ers roken vaker dagelijks dan havo/vwo’ers.
Jongvolwassenen (16-25 jaar)
Er is geen verschil tussen mannen en vrouwen wat betreft het aandeel dat dagelijks rookt of recent wiet/hasj heeft gebruikt.
Jongvolwassenen die geen opleiding hebben afgerond of praktijkonderwijs of (v)mbo hebben afgerond of volgen, roken vaker dagelijks dan jongvolwassenen die havo, vwo, hbo of wo hebben afgerond of volgen.
Roken en drugsgebruik in Noord- en Oost-Gelderland
Middelbare scholieren
Het aandeel middelbare scholieren dat recent wiet/hasj heeft gebruikt, loopt uiteen van 1% in de gemeente Oldebroek tot 6% in de gemeente Heerde. De gemeente Zutphen (4%) hoort bij de gemeenten met de ongunstige scores.
Jongvolwassenen (16-25 jaar)
Het aandeel jongvolwassenen dat dagelijks rookt, loopt uiteen van 4% in de gemeente Bronckhorst tot 18% in de gemeente Harderwijk. De gemeente Zutphen (11%) hoort bij de gemeenten met een gemiddelde score.
Het aandeel jongvolwassenen dat recent wiet/hasj heeft gebruikt, loopt uiteen van 6% in de gemeente Berkelland tot 16% in de gemeente Apeldoorn. De gemeente Zutphen (13%) hoort bij de gemeenten met een ongunstige score.
Zie ook
Bronnen
- Trimbos-instituut
- Drugsinfo
- https://www.drugsinfo.nl/
- November 2023
- RIVM
- Gevolgen van drugsgebruik
- https://www.loketgezondleven.nl/gezonde-gemeente/leefstijlthemas/drugs/cijfers-en-feiten/gevolgen
- November 2023
- Reep C, Hupkens C
- Ervaren impact corona op mentale gezondheid en leefstijl. Roken, alcohol, drugs en corona
- Trimbos-instituut
- Rokeninfo
- https://www.rokeninfo.nl/
- November 2023
- RIVM
- Roken
- https://www.vzinfo.nl/roken
- November 2023
- Rijksoverheid
- Roken
- https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/roken
- November 2023
- Jellinek
- Waarom is gebruik van drugs op jonge leeftijd extra slecht?
- https://www.jellinek.nl/vraag-antwoord/waarom-is-gebruik-van-drugs-op-jonge-leeftijd-extra-slecht
- Rijksoverheid
- Maatregelen overheid om roken te ontmoedigen
- https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/roken/roken-ontmoedigen
- Bommelé J, van Laar M, Kleinjan M
- Notitie. Zien roken, doet roken?
Roken in de gemeente Zutphen
In 2022 rookt 19% van de volwassenen (18 t/m 64 jaar) in de gemeente Zutphen. De gemeente Zutphen verschilt niet (significant) van Midden-IJssel/Oost-Veluwe en regio Noord- en Oost-Gelderland wat betreft roken.
| Gemeente Zutphen | Midden-IJssel/Oost-Veluwe | Noord- en Oost-Gelderland | |
| Rookt (weleens) | 19% | 18% | 17% |
| Als er een significant verschil (p<0,01) ten opzichte van de gemeente is, dan is dat vet weergegeven. | |||
Meer gegevens over roken in de gemeente en in de regio staan onderaan deze pagina bij 'Zie ook', Cijfers volwassenen en ouderen.
Trends
Het aandeel volwassenen dat (weleens) rookt in de gemeente Zutphen is ongeveer gelijk gebleven tussen 2020 en 2022. In Midden-IJssel/Oost-Veluwe is het aandeel volwassenen dat (weleens) rookt gestabiliseerd tussen 2020 en 2022, na een afname tussen 2012 en 2020.
Verschil tussen doelgroepen in Midden-IJssel/Oost-Veluwe
Er is geen significant verschil tussen mannen en vrouwen wat betreft roken.
Volwassenen van 18 t/m 34 jaar roken vaker (weleens) dan 35- t/m 64-jarigen.
Naarmate de sociaaleconomische positie (SEP) toeneemt, is het aandeel volwassenen dat rookt kleiner.
Onder volwassenen die alleen wonen is het aandeel rokers groter dan onder volwassenen die samenwonen.
Roken in Noord- en Oost-Gelderland
Het aandeel volwassenen dat (weleens) rookt, loopt uiteen van 14% in de gemeente Montferland tot 20% in de gemeente Elburg. De gemeente Zutphen behoort met 19% tot de gemeenten die ongunstig scoren.
Zie ook
Bronnen
- Trimbos-instituut
- Drugsinfo
- https://www.drugsinfo.nl/
- November 2023
- RIVM
- Gevolgen van drugsgebruik
- https://www.loketgezondleven.nl/gezonde-gemeente/leefstijlthemas/drugs/cijfers-en-feiten/gevolgen
- November 2023
- Reep C, Hupkens C
- Ervaren impact corona op mentale gezondheid en leefstijl. Roken, alcohol, drugs en corona
- Trimbos-instituut
- Rokeninfo
- https://www.rokeninfo.nl/
- November 2023
- RIVM
- Roken
- https://www.vzinfo.nl/roken
- November 2023
- Rijksoverheid
- Roken
- https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/roken
- November 2023
Contact
Jeugd en Gezin
GGD Noord- en Oost-Gelderland is kernpartner in het Centrum voor Jeugd en Gezin
GHOR
GGD Noord- en Oost-Gelderland werkt samen met de Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland (VNOG), in het bijzonder met de Geneeskundige HulpverleningsOrganisatie in de Regio (GHOR).
