Extra informatie
Eenzaamheid
Iemand is eenzaam als hij/zij onvoldoende (kwaliteit van) sociale relaties ervaart. Eenzaamheid is dus een persoonlijke ervaring. Het is moeilijk van buitenaf waar te nemen.
Er zijn twee soorten eenzaamheid: emotionele en sociale eenzaamheid. Als iemand een intieme relatie mist, een emotioneel hechte band met een partner of vriend(in), dan is er sprake van emotionele eenzaamheid. Van sociale eenzaamheid is sprake als iemand betekenisvolle relaties mist met een bredere groep mensen, zoals kennissen, collega’s, buurtgenoten of mensen met dezelfde belangstelling. Een intieme partnerrelatie kan sociale eenzaamheid niet opheffen.
Eenzaamheid kan veel verschillende oorzaken hebben, in veel gevallen is er sprake van een opeenstapeling van meerdere factoren. Een verandering in of het verlies van sociale contacten, activiteiten of werk spelen vaak een rol. Ook gezondheidsproblemen, kenmerken van de persoonlijkheid en verwachtingen van sociale contacten kunnen leiden tot gevoelens van eenzaamheid.
Vroegsignalering van eenzaamheid is belangrijk voor preventieve hulp. Dit vraagt een goede afstemming tussen de eerstelijn en het sociaal domein. Van belang is dat huisartsen inzicht hebben in het aanbod van hulp en ondersteuning van de gemeente en andersom dat de gemeente inzicht heeft in de aansluiting tussen zorg en maatschappelijke ondersteuning.
Eenzaamheid hangt samen met een minder goede gezondheid. Enerzijds kunnen lichamelijke beperkingen eenzaamheid bevorderen. Andersom kan eenzaamheid leiden tot depressies, coronaire hartziekten en mogelijk de ziekte van Alzheimer. Uit onderzoek onder 55-85 jarigen blijkt de sterftekans toe te nemen wanneer sprake is van eenzaamheid. Hierbij is gecorrigeerd voor overige risicofactoren zoals leeftijd en het hebben van een chronische aandoening. Daarnaast kan eenzaamheid een oorzaak zijn van ongezond gedrag: weinig bewegen, minder gezond eten en meer gebruik van verslavende middelen. Met als gevolg een groter risico op overgewicht, hoge bloeddruk en hart- en vaatziekten. Er kan een vicieuze cirkel ontstaan waarbij gevolgen de eenzaamheid versterken.
Eenzaamheid in de gemeente Hattem
In 2020 is bijna de helft van de vijf 65-plussers in de gemeente Hattem eenzaam: 38% is matig eenzaam en 7% is (zeer) ernstig eenzaam. Bijna drie op de tien ouderen is sociaal eenzaam en een kwart is emotioneel eenzaam.
Eenzaamheid in de gemeente Hattem is vergelijkbaar met Midden-IJssel/Oost-Veluwe en Noord- en Oost-Gelderland.
| Gemeente Hattem | Midden-IJssel/Oost-Veluwe | Noord- en Oost-Gelderland | |
| Is eenzaam | 45% | 47% | 47% |
| Is matig eenzaam | 38% | 39% | 39% |
| Is (zeer) ernstig eenzaam | 7% | 9% | 9% |
| Is sociaal eenzaam | 28% | 30% | 30% |
| Is emotioneel eenzaam | 24% | 27% | 27% |
| Als er een significant verschil (p<0,05) ten opzichte van de gemeente is, dan is dat vet weergegeven. | |||
Meer gegevens over eenzaamheid in de gemeente en de regio staan onderaan deze pagina bij 'Zie ook', Cijfers volwassenen en ouderen 2020.
Trends
In Midden-IJssel/Oost-Veluwe lijkt het aandeel eenzame ouderen te stijgen, maar deze trend is niet significant. Het aandeel ouderen dat sociaal eenzaam is blijft vrij stabiel. Het percentage ouderen dat zich emotioneel eenzaam vertoont wel een significant stijgende stijging van 2016 naar 2020.
In de gemeente Hattem lijkt het aandeel ouderen dat eenzaam is te stijgen, maar net als in de regio is hier geen sprake van een significante stijging. Het aandeel ouderen dat sociaal emotioneel is blijft gelijk in de periode 2016-2020. Voor de groep ouderen die emotioneel eenzaam is geldt eveneens dat het aandeel lijkt te stijgen, maar dat er geen sprake is van een significant verschil.
Verschillen tussen doelgroepen in Midden-IJssel/Oost-Veluwe
Emotionele eenzaamheid komt vaker voor onder vrouwen dan onder mannen.
Eenzaamheid komt vaker voor onder 75-plussers dan onder 65-74-jarigen. 75-plussers zijn vaker sociaal en emotioneel eenzaam.
Naarmate de sociaaleconomische status (SES) toeneemt, voelen minder mensen zich eenzaam. Hetzelfde geldt voor sociale en emotionele eenzaamheid.
Alleenwonende 65-plussers zijn veel vaker eenzaam dan 65-plussers die niet alleen wonen. Ook zijn alleenwonende 65-plussers vaker sociaal eenzaam en meer dan dubbel zo vaak emotioneel eenzaam.
Eenzaamheid en sociale uitsluiting in Noord- en Oost-Gelderland
Het aandeel eenzame 65-plussers varieert van 39% in de gemeente Bronckhorst tot 51% in de gemeente Winterswijk. De gemeente Hattem (45%) behoort tot de gemeenten die gemiddeld scoren.
Het aandeel 65-plussers dat sociaal eenzaam is varieert van 25% in de gemeente Zutphen tot 34% in de gemeente Elburg. De gemeente Hattem (28%) behoort tot de gemeenten die gemiddeld scoren.
Het aandeel 65-plussers dat emotioneel eenzaam is varieert van 22% in de gemeente Bronkhorst tot 30% in de gemeente Montferland. De gemeente Hattem (24%) behoort tot de gemeenten die gunstig scoren.
Zie ook
Bronnen
- Savelkoul M (RIVM), Zantinge EM (RIVM), Van Tilburg TG (VU)
- Eenzaamheid - definitie
- https://www.volksgezondheidenzorg.info/onderwerp/eenzaamheid/cijfers-context/huidige-situatie#definities
- augustus 2021
- Eenzaam.nl
- Gevolgen van eenzaamheid
- https://www.eenzaam.nl/over-eenzaamheid/gevolgen-van-eenzaamheid
- augustus 2021
- Savelkoul M (RIVM), Zantinge EM (RIVM), Van Tilburg TG (VU)
- Eenzaamheid - oorzaken en gevolgen
- https://www.volksgezondheidenzorg.info/onderwerp/eenzaamheid/cijfers-context/oorzaken-en-gevolgen#node-oorzaken-van-eenzaamheid
- augustus 2021
- Eenzaam.nl
- Soorten eenzaamheid
- https://www.eenzaam.nl/over-eenzaamheid/soorten-eenzaamheid
- augustus 2021
Contact
Jeugd en Gezin
GGD Noord- en Oost-Gelderland is kernpartner in het Centrum voor Jeugd en Gezin
GHOR
GGD Noord- en Oost-Gelderland werkt samen met de Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland (VNOG), in het bijzonder met de Geneeskundige HulpverleningsOrganisatie in de Regio (GHOR).
