De sociaaleconomische status (SES) staat voor de positie van mensen op de maatschappelijke ladder. Die positie ontstaat uit een combinatie van (1) materiële omstandigheden; (2) vaardigheden, capaciteiten en kennis; en (3) het sociale netwerk en de status en macht van mensen in dat netwerk. SES kan niet op een directe manier gemeten worden. Wel kan SES bij benadering gemeten worden met de indicatoren inkomen, opleidingsniveau en beroepsstatus.
Er bestaan in Nederland aanzienlijke verschillen in gezondheid tussen mensen met een hoge en mensen met een lage SES. Hoogopgeleiden (hbo- of universitaire opleiding afgerond) leven gemiddeld ruim zes jaar langer dan laagopgeleiden (alleen basisonderwijs). De periode dat hoogopgeleiden hun gezondheid als goed ervaren, is zelfs bijna 19 jaar langer dan bij laagopgeleiden.
De minder goede gezondheid van mensen met een lage SES wordt deels veroorzaakt door hun leefstijl en leefomgeving. Ze roken bijvoorbeeld vaker; eten minder vaak groente en fruit; bewegen minder; en wonen vaker in een buurt met weinig groenvoorzieningen en minder veilig verkeer. Een slechtere gezondheid kan echter ook de oorzaak zijn van een lagere SES, bijvoorbeeld doordat de gezondheid het volgen van een opleiding of deelname aan het arbeidsproces in de weg staat.
Het gemiddeld besteedbaar inkomen in 2015 in de gemeente Harderwijk is €36.600 euro per jaar per huishouden.
In 2016 heeft 7% van de particuliere huishoudens een inkomen onder de lage inkomensgrens en 7% van de minderjarige kinderen woont in een huishouden met een laag inkomen. Dit is meer dan in de Noord-Veluwe, maar minder dan in Nederland.
In de gemeente Harderwijk heeft 15% van de volwassenen moeite met rondkomen. Dit aandeel is groter dan in de Noord-Veluwe, maar kleiner dan in Nederland. Drie op de tien volwassenen hebben een laag opleidingsniveau. Dit aandeel is kleiner dan in de Noord-Veluwe.
Harderwijk | Noord-Veluwe | Noord- en Oost-Gelderland | Nederland | |
Gemiddeld besteedbaar inkomen per particulier huishouden1 | €36.600 | €37.600 | €36.400 | €36.200 |
Particuliere huishoudens met laag inkomen2 | 7% | 6% | 7% | 8% |
Minderjarige kinderen in huishouden met laag inkomen2 | 7% | 6% | 7% | 9% |
Volwassenen die moeite hebben met rondkomen3 | 15% | 13% | 13% | 18% |
Laag opgeleide volwassenen3 | 29% | 33% | 32% | 31% |
1 Bron: CBS, 2015 2 Bron: CBS, 2016 3 Bron: Monitor Volwassenen en Ouderen, 2016 Als er een significant verschil (p<0,05) ten opzichte van de gemeente is, dan is dat vet weergegeven. |
In de Noord-Veluwe is het aandeel huishoudens met een laag inkomen en het aandeel minderjarige kinderen in een huishouden met een laag inkomen gestegen tussen 2011 en 2013 en daarna ongeveer gelijk gebleven. Dit geldt ook voor de gemeente Harderwijk.
In de Noord-Veluwe daalde het aandeel volwassenen dat moeite heeft met rondkomen en het aandeel volwassenen met een laag opleidingsniveau tussen 2012 en 2016. Voor de gemeente Harderwijk gelden dezelfde trends.
Vrouwen zijn vaker laag opgeleid dan mannen.
Volwassenen onder de 65 jaar hebben vaker moeite met rondkomen dan 65-plussers. Naarmate de leeftijd toeneemt, neemt het percentage volwassenen met een laag opleidingsniveau toe.
Naarmate het opleidingsniveau toeneemt, hebben minder volwassenen moeite met rondkomen.
Alleenstaanden hebben vaker moeite met rondkomen en zijn vaker laag opgeleid dan samenwonenden
Het aandeel kinderen dat woont in een huishouden met een laag inkomen varieert van 5% in de gemeente Heerde tot 10% in de gemeente Zutphen. De gemeente Harderwijk (7%) behoort tot de gemeenten die gemiddeld scoren.
Het aandeel laagopgeleiden varieert van 26% in de gemeente Zutphen tot 42% in de gemeente Montferland. De gemeente Harderwijk (29%) behoort tot de gemeenten met relatief weinig laagopgeleiden.