Roken en drugsgebruik

Roken is de belangrijkste risicofactor voor gezondheidsproblemen in Nederland. Zo’n 9% van de ziektelast wordt veroorzaakt door roken. Roken verhoogt de kans op verschillende soorten kanker, COPD en hart- en vaatziekten. Het inademen van tabaksrook uit de omgeving (passief roken of meeroken) veroorzaakt ook gezondheidsschade. Het stoppen met roken kan zowel op de korte als lange termijn de opgelopen gezondheidsschade beperken. Sinds 2018 is roken één van de drie speerpunten van het Nationale Preventieakkoord.

Drugs zijn middelen die de hersenen prikkelen. Drugsgebruik kan leiden tot lichamelijke en psychische problemen, zoals concentratiestoornissen, depressie en verslaving. Daarnaast wordt drugsgebruik in verband gebracht met ervaren overlast in de buurt. Het is in Nederland verboden om drugs te telen, produceren, verkopen en bezitten. Het gebruik van wiet en hasj wordt gedoogd in coffeeshops.

Passief roken in de gemeente Harderwijk

In de gemeente Harderwijk wordt in 2021 bij 4% van de kinderen in huis gerookt. Dit is niet noodzakelijkerwijs in bijzijn van het kind. Bij 2% van de kinderen wordt thuis gerookt waar het kind bij is. Dit is in lijn met de Noord-Veluwe en Noord- en Oost-Gelderland.

Passief roken kinderen, 2021
  Gemeente Harderwijk Noord-Veluwe Noord- en Oost-Gelderland
In huis wordt gerookt (niet noodzakelijkerwijs in bijzijn van het kind) 4% 3% 2%
In huis wordt gerookt waar het kind bij is 2% 1% 1%
Als er een significant verschil (p<0,05) ten opzichte van de gemeente is, dan is dat vet weergegeven

 

Trends

K roken Elburg

In de Noord-Veluwe is er sinds 2009 een afname van het percentage kinderen bij wie thuis wordt gerookt. Het percentage kinderen bij wie thuis wordt gerookt in hun bijzin is na een afname sinds 2009, in 2021 gestabiliseerd. Sinds 2009 is er een afname van het percentage kinderen bij wie thuis wordt gerookt in de gemeente Harderwijk.

Verschillen tussen doelgroepen in de Noord-Veluwe

K roken NV

Van de kinderen uit een gezin met een lage SES, wordt bij een groter aandeel thuis gerookt, dan van kinderen uit een gezin met een gemiddelde of hoge SES.

Passief roken in Noord- en Oost-Gelderland

Het aandeel kinderen bij wie thuis wordt gerookt (niet noodzakelijkerwijs in hun bijzijn), loopt uiteen van 1% in de gemeente Oost Gelre tot 4% in de gemeente Elburg. De gemeente Harderwijk (4%) behoort tot de gemeenten die ongunstig scoren.

Het aandeel kinderen bij wie thuis wordt gerookt in hun bijzijn, loopt uiteen van 0% in de gemeente Oost Gelre tot 3% in de gemeente Elburg. Hier behoort de gemeente Harderwijk (2%) tot de gemeenten die gemiddeld scoren.

K roken

K roken kind

Bronnen

  • Reep C, Hupkens C
  • Ervaren impact corona op mentale gezondheid en leefstijl. Roken, alcohol, drugs en corona

Voor jongeren is roken extra schadelijk. Het kan leiden tot een verminderde longfunctie en blijvende schade aan de hersenen. Het rookgedrag van jongeren kan door anderen worden beïnvloed. Als jongeren familieleden, vrienden of vreemden zien roken, is de kans groter dat zijzelf ook gaan roken. Daarnaast kunnen jongeren door het meeroken  nicotineafhankelijkheid ontwikkelen.

De overheid heeft verschillende maatregelen genomen om roken te ontmoedigen. Eind 2013 startte de campagne NIX18, deze campagne richt zich op het neerzetten van de sociale norm ‘niet roken en drinken onder de 18 jaar’. Sinds 2014 is de leeftijdsgrens voor het kopen van tabak verhoogd van 16 naar 18 jaar, 2017 is er een verkoopverbod op sigaretten met een andere smaak dan tabak en sinds 2020 geldt er een rookverbod op schoolpleinen. Verder staan er nog een paar maatregelen op de planning, zoals het verbieden van online tabaksverkoop (2023) en verkoop bij supermarkten (2024). 

Jongeren zijn extra gevoelig voor de gevolgen van drugs. Jongeren hebben minder lichaamsvocht en bloed dan volwassenen, waardoor de concentratie van de drug in het bloed bij jongeren hoger is dan bij volwassenen. Bij jongeren kan drugsgebruik de ontwikkeling van de hersenen belemmeren wat zich kan uiten in gedrags- en concentratieproblemen. Dit kan nadelige gevolgen hebben voor school, werk, thuis en relaties. Verder kan drugsgebruik leiden tot verslaving en verschillende lichamelijke problemen, afhankelijk van het soort drug.

Roken en drugsgebruik in de gemeente Harderwijk

Middelbare scholieren (tweede- en vierdeklassers)

In de gemeente Harderwijk rookt in 2021 4% van de middelbare scholieren dagelijks en 6% tenminste wekelijks. Daarnaast heeft 5% wiet/hasj gebruikt in de vier weken voor het onderzoek. In 2019 gaf 2% van de middelbare scholieren aan ooit andere middelen, zoals lachgas of XTC, gebruikt te hebben.

Het aandeel middelbare scholieren dat tenminste wekelijks rookt, ligt in de gemeente Harderwijk hoger dan in Nederland.

Roken en drugsgebruik middelbare scholieren, 2021
  Gemeente Harderwijk Noord-Veluwe Nederland
Rookt nu dagelijks 4% 3% 2%
Rookt nu tenminste wekelijks 6% 6% 4%
Heeft in de laatste 4 weken wiet/hasj gebruikt 5% 4% 4%
Ooit andere middelen gebruikt 2% 3% -
- : Geen gegevens beschikbaar
* : Cijfers uit Gezondheidsmonitor Jeugd 2019; niet nagevraagd in 2021
Als er een significant verschil (p<0,05) ten opzichte van de gemeente is, dan is dat vet weergegeven

Jongvolwassenen (16-25 jaar)

In de gemeente Harderwijk rookt in 2022 18% van de jongvolwassenen dagelijks en 20% tenminste wekelijks. 12% van de jongvolwassenen gebruikte wiet/hasj in de vier weken voor het onderzoek en 6% gebruikte recent andere middelen. De meest gebruikte andere middelen die ooit door jongvolwassenen uit de gemeente Harderwijk zijn gebruikt, zijn lachgas, XTC, 3-MMC of 4-MMC en cocaïne.

De gemeente Harderwijk verschilt niet significant van de Noord-Veluwe en Noord- en Oost-Gelderland wat betreft het aandeel jongvolwassenen dat rookt of drugs gebruikt.

Roken en drugsgebruik jongvolwassenen, 2022
  Gemeente Harderwijk Noord-Veluwe Noord- en Oost-Gelderland
 Rookt nu dagelijks 18% 14% 13%
 Rookt nu tenminste wekelijks 20% 18% 18%
 Heeft in de laatste 4 weken wiet/hasj gebruikt 12% 11% 12%
 Heeft in de laatste 4 weken andere middelen gebruikt 6% 5% 7%
Als er een significant verschil (p<0,01) ten opzichte van de gemeente is, dan is dat vet weergegeven

Meer gegevens over roken en drugsgebruik in de gemeente en in de regio staan onderaan deze pagina bij ‘Zie ook’, Cijfers Gezondheidsmonitor Jeugd en Gezondheidsmonitor Jongvolwassenen.

 

Trends

J roken en drugs Harderwijk

Middelbare scholieren (tweede- en vierdeklassers) 

In de gemeente Harderwijk is het aandeel middelbare scholieren dat dagelijks rookt tussen 2015 en 2021 niet significant veranderd. Het aandeel middelbare scholieren dat recent wiet/hasj heeft gebruikt, is tussen 2015 en 2021 toegenomen, maar deze toename is niet significant. Het aandeel middelbare scholieren dat ooit andere middelen* heeft gebruikt, is tussen 2015 en 2019 afgenomen, maar deze afname is niet significant.

In de Noord-Veluwe is het aandeel middelbare scholieren dat dagelijks rookt tussen 2015 en 2021 afgenomen. Het aandeel middelbare scholieren dat recent wiet/hasj heeft gebruikt, vertoont tussen 2011 en 2021 geen duidelijke trend. Het aandeel middelbare scholieren dat ooit andere middelen* heeft gebruikt, vertoont geen duidelijke trend.

*De verschillende soorten andere middelen kunnen variëren door de jaren heen en is afhankelijk van wat er op dat moment populair is om te gebruiken.

 

JV roken en drugs Harderwijk

Jongvolwassenen (16-25 jaar)

In de gemeente Harderwijk is het aandeel jongvolwassenen dat dagelijks rookt tussen 2019 en 2022 afgenomen, maar deze afname is niet significant. Het aandeel jongvolwassenen dat recent wiet/hasj heeft gebruikt, is tussen 2019 en 2022 afgenomen.

In de Noord-Veluwe is het aandeel jongvolwassenen dat dagelijks rookt tussen 2019 en 2022 afgenomen. Het aandeel jongvolwassenen dat recent wiet/hasj heeft gebruikt, is tussen 2019 en 2022 afgenomen, maar deze afname is niet significant.

Verschil tussen doelgroepen in de Noord-Veluwe

J roken en drugs NV

Middelbare scholieren (tweede- en vierdeklassers) 

Er is geen verschil tussen jongens en meisjes wat betreft het aandeel dat dagelijks rookt of recent wiet/hasj heeft gebruikt.

Vierdeklassers roken vaker dagelijks en hebben vaker recent wiet/hasj gebruikt dan tweedeklassers.

Vmbo’ers roken vaker dagelijks dan havo/vwo’ers.

Jongvolwassenen (16-25 jaar)

Er is geen verschil tussen mannen en vrouwen wat betreft het aandeel dat dagelijks rookt of recent wiet/hasj heeft gebruikt.

Jongvolwassenen die geen opleiding hebben afgerond of praktijkonderwijs of (v)mbo hebben afgerond of volgen, roken vaker dagelijks dan jongvolwassenen die havo, vwo, hbo of wo hebben afgerond of volgen.

Roken en drugsgebruik in Noord- en Oost-Gelderland

J softdrugs

Middelbare scholieren

Het aandeel middelbare scholieren dat recent wiet/hasj heeft gebruikt, loopt uiteen van 1% in de gemeente Oldebroek tot 6% in de gemeente Heerde. De gemeente Harderwijk (5%) hoort bij de gemeenten met de ongunstige scores. 

Jongvolwassenen (16-25 jaar)

Het aandeel jongvolwassenen dat dagelijks rookt, loopt uiteen van 4% in de gemeente Bronckhorst tot 18% in de gemeente Harderwijk. De gemeente Harderwijk (18%) hoort bij de gemeenten met een ongunstige score.

Het aandeel jongvolwassenen dat recent wiet/hasj heeft gebruikt, loopt uiteen van 6% in de gemeente Berkelland tot 16% in de gemeente Apeldoorn. De gemeente Harderwijk (12%) hoort bij de gemeenten met een gemiddelde score.

J roken

J softdrugs JV

Bronnen

  • Reep C, Hupkens C
  • Ervaren impact corona op mentale gezondheid en leefstijl. Roken, alcohol, drugs en corona
  • Bommelé J, van Laar M, Kleinjan M
  • Notitie. Zien roken, doet roken?

Roken in de gemeente Harderwijk

In 2022 rookt 16% van de volwassenen (18 t/m 64 jaar) in de gemeente Harderwijk. De gemeente Harderwijk verschilt niet (significant) van de Noord-Veluwe en regio Noord- en Oost-Gelderland wat betreft roken.

Roken 18 t/m 64 jaar, 2022
  Gemeente Harderwijk Noord-Veluwe Noord- en Oost-Gelderland
Rookt (weleens) 16% 17% 17%
Als er een significant verschil (p<0,01) ten opzichte van de gemeente is, dan is dat vet weergegeven.

Meer gegevens over roken in de gemeente en in de regio staan onderaan deze pagina bij 'Zie ook', Cijfers volwassenen en ouderen.

Trends

V roken Harderwijk

Het aandeel volwassenen dat (weleens) rookt in de gemeente Harderwijk lijkt verder te dalen tussen 2020 en 2022, maar deze trend is niet significant. In de Noord-Veluwe lijkt het aandeel volwassenen dat (weleens) rookt verder te dalen tussen 2020 en 2022 na een afname tussen 2012 en 2020, maar deze trend is niet significant.

Verschil tussen doelgroepen in de Noord-Veluwe

V roken NV

Relatief meer mannen dan vrouwen roken.

Naarmate de leeftijd toeneemt, is het aandeel volwassenen dat rookt kleiner.

Naarmate de sociaaleconomische positie (SEP) toeneemt, is het aandeel volwassenen dat rookt kleiner.

Er is geen significant verschil tussen mensen die alleen wonen en mensen die samenwonen wat betreft roken.

 

Roken in Noord- en Oost-Gelderland

V roken

Het aandeel volwassenen dat (weleens) rookt, loopt uiteen van 14% in de gemeente Montferland tot 20% in de gemeente Elburg. De gemeente Harderwijk behoort met 16% tot de gemeenten die gunstig scoren.

Bronnen

  • Reep C, Hupkens C
  • Ervaren impact corona op mentale gezondheid en leefstijl. Roken, alcohol, drugs en corona