Extra informatie
Alcoholgebruik
Alcohol is het meest gebruikte genotmiddel in Nederland. Ruim driekwart van de volwassenen in Nederland drinkt wel eens alcohol. Het beginnen met drinken van alcohol gebeurt soms al in de pubertijd; bijna de helft van de 12-16 jarigen geeft aan ooit wel eens alcohol te hebben gedronken.
Het drinken van (veel) alcohol verhoogt de kans op verschillende soorten kanker, leverziektes, hersenschade en -ziektes en hart- en vaatziekten. Hoe vaker en meer men drinkt, hoe groter de risico’s.
Om schadelijk alcoholgebruik te verminderen en voorkomen is het thema problematisch alcoholgebruik opgenomen in het Nationaal Preventieakkoord.
Jongeren zijn extra kwetsbaar als het gaat om alcohol drinken. Zij drinken sneller te veel, zijn sneller ‘onder invloed’ en verliezen sneller hun bewustzijn. Er zijn aanwijzingen dat alcohol hun hersenontwikkeling verstoort. Jongeren die veel drinken, raken vaker (ongewenst) zwanger. Daarnaast speelt alcohol een grote rol bij crimineel gedrag, agressie, angst, suïcide gedrag en studieproblemen. Jongeren die op vroege leeftijd drinken, lopen bovendien in hun latere leven een hoger risico op het ontwikkelen van een alcoholprobleem.
De mening van ouders over het alcoholgebruik van jongeren is van invloed op het drinkgedrag van hun kind. Ouders kunnen via normen en regels bijdragen aan het uitstellen van het eerste alcoholgebruik van hun kinderen. Daarnaast drinken jongeren vaak minder als ouders strengere regels hanteren over alcoholgebruik en als er veel steun en toezicht van ouders wordt ervaren. Behalve de mening van ouders zijn er nog andere factoren die van invloed kunnen zijn op het alcoholgebruik van jongeren. Deze factoren zijn de sociale normen, vrienden, het hebben van problemen, opleiding, gezinssamenstelling en de persoonlijkheid.
De overheid wil jongeren tegen de gevaren van alcohol beschermen. In 2014 is de leeftijdsgrens voor het in bezit hebben en drinken van alcohol verhoogt van 16 naar 18 jaar. Campagnes als ‘NIX18: niet roken en drinken onder de 18 jaar’ en ‘Dranquilo’ moeten jongeren en ouders meer bewust maken van de gevaren van alcohol.
De Gezondheidsraad adviseert 18-plussers om geen alcohol te drinken of in ieder geval niet meer dan één glas per dag te drinken.
Alcoholgebruik in de gemeente Harderwijk
Middelbare scholieren (tweede- en vierdeklassers)
In de gemeente Harderwijk heeft in 2021 29% van de middelbare scholieren ooit alcohol gedronken (een heel glas of meer) en heeft 28% recent alcohol gedronken. Daarnaast is 18% recent bingedrinker. In 2019 stemde 14% van de ouders in met het alcoholgebruik.
Het aandeel ouders dat instemt met het alcoholgebruik ligt in de gemeente Harderwijk lager dan in de Noord-Veluwe.
| Gemeente Harderwijk | Noord-Veluwe | Nederland | |
| Heeft ooit alcohol gedronken (een heel glas of meer) | 29% | 31% | 31% |
| Heeft recent alcohol gedronken | 28% | 29% | 29% |
| Is recent bingedrinker | 18% | 19% | 20% |
| Ouders stemmen in met het alcoholgebruik * | 14% | 18% | - |
| - : Geen gegevens beschikbaar * : Cijfers uit Gezondheidsmonitor Jeugd 2019; niet nagevraagd in 2021 Als er een significant verschil (p<0,05) ten opzichte van de gemeente is, dan is dat vet weergegeven |
|||
Jongvolwassenen (18-25 jaar)
Van de jongvolwassen in de gemeente Harderwijk drinkt 27% niet of maximaal 1 glas per dag. Aan de andere kant is 26% van de jongvolwassenen in de gemeente Harderwijk een zware drinker.
Het aandeel drinkt niet of maximaal 1 glas per dag ligt hoger in de gemeente Harderwijk dan in Noord- en Oost-Gelderland.
| Gemeente Harderwijk | Noord-Veluwe | Noord- en Oost-Gelderland | ||
| Drinkt niet of maximaal 1 glas per dag (norm volwassenen) | Jongvolwassenen | 27% | 22% | 20% |
| Is een zware drinker | Jongvolwassenen | 26% | 27% | 29% |
| - : Geen gegevens beschikbaar Als er een significant verschil (p<0,05) ten opzichte van de gemeente is, dan is dat vet weergegeven. |
||||
Meer gegevens over alcoholgebruik in de gemeente en in de regio staan onderaan deze pagina bij ‘Zie ook’, Cijfers jongeren 2019.
Trends
Middelbare scholieren (tweede- en vierdeklassers)
In de gemeente Harderwijk is het aandeel middelbare scholieren dat recent alcohol heeft gedronken tussen 2019 en 2021 toegenomen. Het aandeel middelbare scholieren dat recent bingedrinker is, is tussen 2011 en 2019 afgenomen en tussen 2019 en 2021 niet significant veranderd.
In de Noord-Veluwe is het aandeel middelbare scholieren dat recent alcohol heeft gedronken tussen 2015 en 2019 afgenomen en tussen 2019 en 2021 toegenomen. Het aandeel middelbare scholieren dat recent bingedrinker is, is tussen 2011 en 2019 afgenomen en tussen 2019 en 2021 niet significant veranderd.
Verschillen tussen doelgroepen in de Noord-Veluwe
Middelbare scholieren (tweede- en vierdeklassers)
Er is geen verschil tussen jongens en meisjes wat betreft het aandeel recente alcoholgebruikers en recente bingedrinkers.
Onder vierdeklassers is het aandeel recente alcoholgebruikers en recente bingedrinkers groter dan onder tweedeklassers.
Onder vmbo’ers is het aandeel recente alcoholgebruikers en recente bingedrinkers groter dan onder havo/vwo’ers.
Jongvolwassenen
Bij mannen is het aandeel zware drinkers groter dan onder vrouwen.
Er is geen verschil in het aandeel zware drinkers tussen praktisch en theoretisch opgeleide jongvolwassenen.
Alcoholgebruik in Noord- en Oost-Gelderland
Middelbare scholieren
Het aandeel middelbare scholieren dat recent alcohol heeft gedronken, loopt uiteen van 23% in de gemeente Elburg tot 46% in de gemeente Oost Gelre. De gemeente Harderwijk (28%) hoort bij de gemeenten met de gunstige scores.
Het aandeel recente bingedrinkers loopt uiteen van 16% in de gemeente Ermelo tot 39% in de gemeente Oost Gelre. De gemeente Harderwijk (18%) hoort bij de gemeenten met de gunstige scores.
Jongvolwassenen
Het aandeel jongvolwassenen dat een zware drinker is loopt uiteen van 20% in de gemeente Oldebroek tot 46% in de gemeente Voorst. De gemeente Harderwijk (26%) hoort bij de gemeenten met de gunstige scores.
Zie ook
Bronnen
- Trimbos instituut
- Cijfers alcoholgebruik jongeren
- Trimbos instituut
- Cijfers alcoholgebruik volwassenen
- https://www.trimbos.nl/kennis/alcohol-in-cijfers/cijfers-alcoholgebruik-volwassenen/
- Trimbos instituut
- Preventieakkoord Problematisch Alcoholgebruik
- https://www.trimbos.nl/kennis/preventieakkoord-problematisch-alcoholgebruik/
- Rijksoverheid
- Alcohol voor jongeren extra schadelijk
- https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/alcohol/jongeren-en-alcohol
- Gezondheidsraad
- Richtlijnen goede voeding 2015
- Trimbos-instituut
- Alcoholinfo.nl
- https://www.alcoholinfo.nl/
- Trimbos instituut
- Gezondheidsrisico’s van alcohol bij jongeren en maatschappelijke kosten
- https://www.trimbos.nl/kennis/alcohol-en-de-hersenen/gezondheidsrisicos-van-alcohol-bij-jongeren-en-maatschappelijke-kosten/
- Trimbos instituut
- Opvattingen en rol van ouders
- https://www.nationaledrugmonitor.nl/alcohol-opvattingen-en-rol-van-ouders/
- Van Hasselt N
- Preventie van schadelijk alcoholgebruik en drugsgebruik onder jongeren
De alcoholrichtlijn voor volwassenen van de Gezondheidsraad (2015) luidt om geen alcohol te drinken of in elk geval niet meer dan één glas per dag. Dit advies is bedoeld om chronische ziekten te voorkomen.
Alcoholgebruik in de gemeente Harderwijk
In 2020 voldoet in de gemeente Harderwijk 46% van de volwassenen tot 65 jaar aan de norm voor alcoholgebruik. Van de volwassenen is 7% een zware drinker.
In de gemeente Harderwijk voldoen volwassenen vaker aan de alcoholnorm dan gemiddeld in Noord- en Oost-Gelderland.
| Gemeente Harderwijk | Noord-Veluwe | Noord- en Oost-Gelderland | |
| Voldoet aan de norm voor alcoholgebruik | 46% | 44% | 40% |
| Is een zware drinker | 7% | 8% | 10% |
| Als er een significant verschil (p<0,05) ten opzichte van de gemeente is, dan is dat vet weergegeven | |||
Meer gegevens over alcoholgebruik in de gemeente en de regio staan onderaan deze pagina bij 'Zie ook', Cijfers volwassenen en ouderen 2020.
Trends
In de Noord-Veluwe neemt het aandeel volwassenen dat voldoet aan de alcoholnorm toe van 2012 naar 2020, maar deze trend is niet significant. De groep volwassenen die een zware drinker is laat een significant dalende trend zien in deze periode.
In de gemeente Harderwijk neemt het aandeel volwassenen dat voldoet aan de alcoholnorm licht toe in de periode 2012-2020, maar deze trend is niet significant. Het aandeel volwassenen dat een zware drinker is neemt licht af, maar deze trend is eveneens niet significant.
Verschillen tussen doelgroepen in de Noord-Veluwe
Vrouwen voldoen vaker aan de alcoholnorm en zijn minder vaak zware drinkers dan mannen.
Volwassenen vanaf 35 jaar voldoen vaker aan de alcoholnorm dan volwassenen tussen de 18 en 34 jaar. Het aandeel zware drinkers is onder jongvolwassenen (tot 35 jaar) twee keer zo groot als bij de oudere leeftijdsgroepen (35 – 65 jaar).
Naarmate de sociaaleconomische status (SES) toeneemt, voldoen volwassenen minder vaak aan de alcoholnorm.
Tussen volwassenen die alleen wonen en volwassenen die samen wonen is er geen verschil in alcoholgebruik.
Alcoholgebruik in Noord- en Oost-Gelderland
De kaarten laten zien dat het alcoholgebruik toeneemt van het westelijke naar het oostelijke deel van de regio.
Het aandeel volwassenen dat voldoet aan de alcoholnorm, loopt uiteen van 25% in de gemeente Oost-Gelre tot 46% in de gemeente Harderwijk. Van alle gemeenten in Noord- en Oost-Gelderland scoort de gemeente Harderwijk het meest gunstig.
Het aandeel zware drinkers onder volwassenen, loopt uiteen van 6% in de gemeente Ermelo tot 18% in de gemeente Oost Gelre. De gemeente Ermelo (7%) behoort tot de gemeenten die gunstig scoren.
Zie ook
Bronnen
- Trimbos instituut
- Cijfers alcoholgebruik jongeren
- Trimbos instituut
- Cijfers alcoholgebruik volwassenen
- https://www.trimbos.nl/kennis/alcohol-in-cijfers/cijfers-alcoholgebruik-volwassenen/
- Trimbos instituut
- Preventieakkoord Problematisch Alcoholgebruik
- https://www.trimbos.nl/kennis/preventieakkoord-problematisch-alcoholgebruik/
- Trimbos instituut
- Alcohol en lichamelijke gezondheid
- https://expertisecentrumalcohol.trimbos.nl/zoekresultaat/?cat=99&q=
- februari 2019
- Alcoholgebruik en gezondheid
- https://www.volksgezondheidenzorg.info/onderwerp/alcoholgebruik/cijfers-context/gevolgen#node-alcoholgebruik-en-gezondheid
- februari 2019
- Trimbos instituut
- Maatschappelijke gevolgen alcoholgebruik
- https://expertisecentrumalcohol.trimbos.nl/items/details/maatschappelijke-gevolgen-alcoholgebruik
- februari 2019
- Gezondheidsraad, 2015
- Richtlijnen goede voeding
De alcoholrichtlijn voor volwassenen van de Gezondheidsraad (2015) luidt om geen alcohol te drinken of in elk geval niet meer dan één glas per dag. Dit advies is bedoeld om chronische ziekten te voorkomen. Bij het ouder worden nemen de risico’s van alcoholgebruik toe. Dit komt door lichamelijke veranderingen; risicovolle combinaties met medicijnen; en door een verhoogd risico op valongelukken.
Alcoholgebruik in de gemeente Harderwijk
In 2020 voldoet in de gemeente Harderwijk 59% van de 65-plussers aan de norm voor alcoholgebruik. Van de ouderen is 4% een zware drinker.
In de gemeente Harderwijk voldoen meer ouderen aan de alcoholnorm dan gemiddeld in Noord- en Oost-Gelderland. Daarnaast zijn er ongeveer even veel zware drinkers in vergelijking met de Noord-Veluwe en elders in Noord- en Oost-Gelderland.
| Gemeente Harderwijk | Noord-Veluwe | Noord- en Oost-Gelderland | |
| Voldoet aan de norm voor alcoholgebruik | 59% | 60% | 54% |
| Is een zware drinker | 4% | 4% | 5% |
| Als er een significant verschil (p<0,05) ten opzichte van de gemeente is, dan is dat vet weergegeven | |||
Meer gegevens over alcoholgebruik in de gemeente en de regio staan onderaan deze pagina bij 'Zie ook', Cijfers volwassenen en ouderen 2020.
Trends
In de Noord-Veluwe neemt het aantal ouderen dat voldoet aan de alcoholnorm significant toe van 2016 naar 2020. Het aandeel ouderen dat een zware drinker is lijkt af te nemen, maar deze trend is niet significant.
In de gemeente Harderwijk neemt eveneens het aandeel ouderen dat voldoet aan de alcoholnorm toe in de periode 2016-2020, maar deze trend is niet significant. Het aandeel ouderen dat een zware drinker is blijft vrijwel gelijk in deze periode.
Verschillen tussen doelgroepen in de Noord-Veluwe
Vrouwen voldoen vaker aan de alcoholnorm en zijn minder vaak zware drinkers dan mannen.
75-plussers voldoen vaker aan de alcoholnorm en zijn minder vaak een zware drinker dan 65-74 jarigen.
Naarmate de sociaaleconomische status (SES) toeneemt, voldoen ouderen minder vaak aan de alcoholnorm.
Tussen volwassenen die alleen wonen en volwassenen die samen wonen is er geen verschil in alcoholgebruik.
Alcoholgebruik in Noord- en Oost-Gelderland
De kaart laat zien dat het alcoholgebruik toeneemt van het westelijke naar het oostelijke deel van de regio.
Het aandeel ouderen dat voldoet aan de alcoholnorm (pop-up), loopt uiteen van 47% in de gemeente Oost-Gelre tot 64% in de gemeente Nunspeet. De gemeente Harderwijk (59%) behoort tot de gemeenten met gemiddelde scores.
Het aandeel zware drinkers (pop-up) onder ouderen, loopt uiteen van 2% in de gemeente Elburg tot 8% in de gemeente Oost Gelre. Ook hier behoort de gemeente Harderwijk (4%) tot de gemeenten die gemiddeld scoren.
Zie ook
Bronnen
- Trimbos instituut
- Cijfers alcoholgebruik jongeren
- Trimbos instituut
- Cijfers alcoholgebruik volwassenen
- https://www.trimbos.nl/kennis/alcohol-in-cijfers/cijfers-alcoholgebruik-volwassenen/
- Trimbos instituut
- Preventieakkoord Problematisch Alcoholgebruik
- https://www.trimbos.nl/kennis/preventieakkoord-problematisch-alcoholgebruik/
- Trimbos instituut
- Alcohol en lichamelijke gezondheid
- https://expertisecentrumalcohol.trimbos.nl/zoekresultaat/?cat=99&q=
- februari 2019
- Alcoholgebruik en gezondheid
- https://www.volksgezondheidenzorg.info/onderwerp/alcoholgebruik/cijfers-context/gevolgen#node-alcoholgebruik-en-gezondheid
- februari 2019
- Trimbos instituut
- Maatschappelijke gevolgen alcoholgebruik
- https://expertisecentrumalcohol.trimbos.nl/items/details/maatschappelijke-gevolgen-alcoholgebruik
- februari 2019
- Gezondheidsraad, 2015
- Richtlijnen goede voeding
Contact
Jeugd en Gezin
GGD Noord- en Oost-Gelderland is kernpartner in het Centrum voor Jeugd en Gezin
GHOR
GGD Noord- en Oost-Gelderland werkt samen met de Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland (VNOG), in het bijzonder met de Geneeskundige HulpverleningsOrganisatie in de Regio (GHOR).
