De sociaaleconomische status (SES) staat voor de positie van mensen op de maatschappelijke ladder. Die positie ontstaat uit een combinatie van (1) materiële omstandigheden; (2) vaardigheden, capaciteiten en kennis; en (3) het sociale netwerk en de status en macht van mensen in dat netwerk. SES kan niet op een directe manier gemeten worden. Wel kan SES bij benadering gemeten worden met de indicatoren inkomen, opleidingsniveau en beroepsstatus.
Er bestaan in Nederland aanzienlijke verschillen in gezondheid tussen mensen met een hoge en mensen met een lage SES. Hoogopgeleiden (hbo- of universitaire opleiding afgerond) leven gemiddeld ruim zes jaar langer dan laagopgeleiden (alleen basisonderwijs). De periode dat hoogopgeleiden hun gezondheid als goed ervaren, is zelfs bijna 19 jaar langer dan bij laagopgeleiden.
De minder goede gezondheid van mensen met een lage SES wordt deels veroorzaakt door hun leefstijl en leefomgeving. Ze roken bijvoorbeeld vaker; eten minder vaak groente en fruit; bewegen minder; en wonen vaker in een buurt met weinig groenvoorzieningen en minder veilig verkeer. Een slechtere gezondheid kan echter ook de oorzaak zijn van een lagere SES, bijvoorbeeld doordat de gezondheid het volgen van een opleiding of deelname aan het arbeidsproces in de weg staat.
Het gemiddeld besteedbaar inkomen in 2015 in de gemeente Oude IJsselstreek is € 34.200 euro per jaar per huishouden. Dit is minder dan gemiddeld in Noord- en Oost-Gelderland en Nederland.
In 2016 heeft 6% van de particuliere huishoudens een inkomen onder de lage inkomensgrens. Dit is minder dan gemiddeld in Nederland. Acht procent van de minderjarige kinderen woont in een huishouden met een laag inkomen. Dit is meer dan gemiddeld in de regio, maar minder dan gemiddeld in Nederland.
In de gemeente Oude IJsselstreek heeft 14% van de volwassenen moeite met rondkomen. Dit is minder dan gemiddeld in Nederland. Ruim één op de drie volwassenen heeft een laag opleidingsniveau. Het aandeel laagopgeleiden is in de gemeente Oude IJsselstreek hoger dan in Nederland.
Oude IJsselstreek | Achterhoek | Noord- en Oost-Gelderland | Nederland | |
Gemiddeld besteedbaar inkomen per particulier huishouden1 | €34.200 | €35.500 | €36.400 | €36.200 |
Particuliere huishoudens met laag inkomen2 | 6% | 6% | 7% | 8% |
Minderjarige kinderen in huishouden met laag inkomen2 | 8% | 7% | 7% | 9% |
Volwassenen die moeite hebben met rondkomen3 | 14% | 13% | 13% | 18% |
Laag opgeleide volwassenen3 | 35% | 35% | 32% | 31% |
1 Bron: CBS, 2015 2 Bron: CBS, 2016 3 Bron: Monitor Volwassenen en Ouderen, 2016 Als er een significant verschil (p<0,05) ten opzichte van de gemeente is, dan is dat vet weergegeven. |
In de Achterhoek is het aandeel huishoudens met een laag inkomen en het aandeel minderjarige kinderen in een huishouden met een laag inkomen gestegen tussen 2011 en 2013 en daarna ongeveer gelijk gebleven. In de gemeente Oude IJsselstreek is sinds 2011 een stijgende trend zichtbaar.
In de Achterhoek daalde het aandeel volwassenen dat moeite heeft met rondkomen en het aandeel volwassenen met een laag opleidingsniveau tussen 2012 en 2016. In de gemeente Oude IJsselstreek gelden dezelfde trends.
Vrouwen zijn vaker laag opgeleid dan mannen.
Volwassenen onder de 65 jaar hebben vaker moeite met rondkomen dan 65-plussers. Naarmate de leeftijd toeneemt, neemt het percentage volwassenen met een laag opleidingsniveau toe.
Naarmate het opleidingsniveau toeneemt, hebben minder volwassenen moeite met rondkomen.
Alleenstaanden hebben vaker moeite met rondkomen en zijn vaker laag opgeleid dan samenwonenden.
Het aandeel kinderen dat woont in een huishouden met een laag inkomen varieert van 5% in de gemeente Heerde tot 10% in de gemeente Zutphen. De gemeente Oude IJsselstreek (8%) behoort tot de gemeenten die ongunstig scoren.
Het aandeel laagopgeleiden varieert van 26% in de gemeente Zutphen tot 42% in de gemeente Montferland. De gemeente Oude IJsselstreek (35%) behoort tot de gemeenten die gemiddeld scoren.