Extra informatie
Roken en drugsgebruik
Roken is de belangrijkste risicofactor voor gezondheidsproblemen in Nederland. Zo’n 9% van de ziektelast wordt veroorzaakt door roken. Roken verhoogt de kans op verschillende soorten kanker, COPD en hart- en vaatziekten. Het inademen van tabaksrook uit de omgeving (passief roken of meeroken) veroorzaakt ook gezondheidsschade. Het stoppen met roken kan zowel op de korte als lange termijn de opgelopen gezondheidsschade beperken. Sinds 2018 is roken één van de drie speerpunten van het Nationale Preventieakkoord.
Drugs zijn middelen die de hersenen prikkelen. Drugsgebruik kan leiden tot lichamelijke en psychische problemen, zoals concentratiestoornissen, depressie en verslaving. Daarnaast wordt drugsgebruik in verband gebracht met ervaren overlast in de buurt. Het is in Nederland verboden om drugs te telen, produceren, verkopen en bezitten. Het gebruik van wiet en hasj wordt gedoogd in coffeeshops.
Passief roken in de gemeente Elburg
In de gemeente Elburg wordt in 2021 bij 4% van de kinderen in huis gerookt. Dit is niet noodzakelijkerwijs in bijzijn van het kind. Bij 3% van de kinderen wordt thuis gerookt waar het kind bij is. Het aandeel kinderen bij wie in huis wordt gerookt, is in de gemeente Elburg hoger dan in de Noord-Veluwe en Noord- en Oost-Gelderland. Het verschil tussen gemeente Elburg en de Noord-Veluwe is voor ‘in huis wordt gerookt (niet noodzakelijkerwijs in bijzijn kind)’ niet significant.
| Gemeente Elburg | Noord-Veluwe | Noord- en Oost-Gelderland | |
| In huis wordt gerookt (niet noodzakelijkerwijs in bijzijn van het kind) | 4% | 3% | 2% |
| In huis wordt gerookt waar het kind bij is | 3% | 1% | 1% |
| Als er een significant verschil (p<0,05) ten opzichte van de gemeente is, dan is dat vet weergegeven | |||
Trends
Sinds 2009 is er een afname van het percentage kinderen bij wie thuis wordt gerookt in de Noord-Veluwe. Het percentage kinderen bij wie thuis wordt gerookt in hun bijzijn is gestabiliseerd in 2021. In de gemeente Elburg is er na een afname sinds 2009, in 2021 een stabilisatie van het percentage kinderen bij wie thuis wordt gerookt.
Verschillen tussen doelgroepen in de Noord-Veluwe
Van de kinderen uit een gezin met een lage SES, wordt bij een groter aandeel thuis gerookt, dan van kinderen uit een gezin met een gemiddelde of hoge SES.
Passief roken in Noord- en Oost-Gelderland
Het aandeel kinderen bij wie thuis wordt gerookt (niet noodzakelijkerwijs in hun bijzijn), loopt uiteen van 1% in de gemeente Oost Gelre tot 4% in de gemeente Elburg. De gemeente Elburg (4%) is de gemeente die het meest ongunstig scoort.
Het aandeel kinderen bij wie thuis wordt gerookt in hun bijzijn, loopt uiteen van 0% in de gemeente Oost Gelre tot 3% in de gemeente Elburg. De gemeente Elburg (3%) is de gemeente die het meest ongunstig scoort.
Zie ook
Bronnen
- Trimbos-instituut
- Rokeninfo
- https://www.rokeninfo.nl/
- November 2023
- Trimbos-instituut
- Drugsinfo
- https://www.drugsinfo.nl/
- November 2023
- RIVM
- Roken
- https://www.vzinfo.nl/roken
- November 2023
- RIVM
- Gevolgen van drugsgebruik
- https://www.loketgezondleven.nl/gezonde-gemeente/leefstijlthemas/drugs/cijfers-en-feiten/gevolgen
- November 2023
- Rijksoverheid
- Roken
- https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/roken
- November 2023
- Reep C, Hupkens C
- Ervaren impact corona op mentale gezondheid en leefstijl. Roken, alcohol, drugs en corona
Voor jongeren is roken extra schadelijk. Het kan leiden tot een verminderde longfunctie en blijvende schade aan de hersenen. Het rookgedrag van jongeren kan door anderen worden beïnvloed. Als jongeren familieleden, vrienden of vreemden zien roken, is de kans groter dat zijzelf ook gaan roken. Daarnaast kunnen jongeren door het meeroken nicotineafhankelijkheid ontwikkelen.
De overheid heeft verschillende maatregelen genomen om roken te ontmoedigen. Eind 2013 startte de campagne NIX18, deze campagne richt zich op het neerzetten van de sociale norm ‘niet roken en drinken onder de 18 jaar’. Sinds 2014 is de leeftijdsgrens voor het kopen van tabak verhoogd van 16 naar 18 jaar, 2017 is er een verkoopverbod op sigaretten met een andere smaak dan tabak en sinds 2020 geldt er een rookverbod op schoolpleinen. Verder staan er nog een paar maatregelen op de planning, zoals het verbieden van online tabaksverkoop (2023) en verkoop bij supermarkten (2024).
Jongeren zijn extra gevoelig voor de gevolgen van drugs. Jongeren hebben minder lichaamsvocht en bloed dan volwassenen, waardoor de concentratie van de drug in het bloed bij jongeren hoger is dan bij volwassenen. Bij jongeren kan drugsgebruik de ontwikkeling van de hersenen belemmeren wat zich kan uiten in gedrags- en concentratieproblemen. Dit kan nadelige gevolgen hebben voor school, werk, thuis en relaties. Verder kan drugsgebruik leiden tot verslaving en verschillende lichamelijke problemen, afhankelijk van het soort drug.
Roken en drugsgebruik in de gemeente Elburg
Middelbare scholieren (tweede- en vierdeklassers)
In de gemeente Elburg rookt in 2021 3% van de middelbare scholieren dagelijks en 5% tenminste wekelijks. Daarnaast heeft 3% wiet/hasj gebruikt in de vier weken voor het onderzoek. In 2019 gaf 3% van de middelbare scholieren aan ooit andere middelen, zoals lachgas of XTC, gebruikt te hebben.
In de gemeente Elburg is het roken en drugsgebruik van middelbare scholieren vergelijkbaar met de Noord-Veluwe en Nederland.
| Gemeente Elburg | Noord-Veluwe | Nederland | |
| Rookt nu dagelijks | 3% | 3% | 2% |
| Rookt nu tenminste wekelijks | 5% | 6% | 4% |
| Heeft in de laatste 4 weken wiet/hasj gebruikt | 3% | 4% | 4% |
| Ooit andere middelen gebruikt | 3% | 3% | - |
| - : Geen gegevens beschikbaar * : Cijfers uit Gezondheidsmonitor Jeugd 2019; niet nagevraagd in 2021 Als er een significant verschil (p<0,05) ten opzichte van de gemeente is, dan is dat vet weergegeven |
|||
Jongvolwassenen (16-25 jaar)
Er zijn geen gegevens beschikbaar over roken en drugsgebruik onder jongvolwassenen in de gemeente Elburg.
In de Noord-Veluwe rookt in 2022 14% van de jongvolwassenen dagelijks en 18% tenminste wekelijks. 11% van de jongvolwassenen gebruikte wiet/hasj in de vier weken voor het onderzoek en 5% gebruikte recent andere middelen. De meest gebruikte andere middelen die ooit door jongvolwassenen uit de Noord-Veluwe zijn gebruikt, zijn lachgas, XTC en 3-MMC of 4-MMC.
| Gemeente Elburg | Noord-Veluwe | Noord- en Oost-Gelderland | |
| Rookt nu dagelijks | - | 14% | 13% |
| Rookt nu tenminste wekelijks | - | 18% | 18% |
| Heeft in de laatste 4 weken wiet/hasj gebruikt | - | 11% | 12% |
| Heeft in de laatste 4 weken andere middelen gebruikt | - | 5% | 7% |
| - : Geen gegevens beschikbaar Als er een significant verschil (p<0,01) ten opzichte van de gemeente is, dan is dat vet weergegeven |
|||
Meer gegevens over roken en drugsgebruik in de gemeente en in de regio staan onderaan deze pagina bij ‘Zie ook’, Cijfers Gezondheidsmonitor Jeugd en Gezondheidsmonitor Jongvolwassenen.
Trends
Middelbare scholieren (tweede- en vierdeklassers)
In de gemeente Elburg is het aandeel middelbare scholieren dat dagelijks rookt tussen 2015 en 2021 niet significant veranderd. Het aandeel middelbare scholieren dat recent wiet/hasj heeft gebruikt, is tussen 2011 en 2021 niet significant veranderd. Het aandeel middelbare scholieren dat ooit andere middelen* heeft gebruikt, is tussen 2015 en 2019 toegenomen, maar deze toename is niet significant.
In de Noord-Veluwe is het aandeel middelbare scholieren dat dagelijks rookt tussen 2015 en 2021 afgenomen. Het aandeel middelbare scholieren dat recent wiet/hasj heeft gebruikt, vertoont tussen 2011 en 2021 geen duidelijke trend. Het aandeel middelbare scholieren dat ooit andere middelen* heeft gebruikt, vertoont geen duidelijke trend.
*De verschillende soorten andere middelen kunnen variëren door de jaren heen en is afhankelijk van wat er op dat moment populair is om te gebruiken.
Jongvolwassenen (16-25 jaar)
In de Noord-Veluwe is het aandeel jongvolwassenen dat dagelijks rookt tussen 2019 en 2022 afgenomen. Het aandeel jongvolwassenen dat recent wiet/hasj heeft gebruikt, is tussen 2019 en 2022 afgenomen, maar deze afname is niet significant.
In Noord- en Oost-Gelderland is het aandeel jongvolwassenen dat dagelijks rookt tussen 2019 en 2022 afgenomen. Het aandeel jongvolwassenen dat recent wiet/hasj heeft gebruikt, is tussen 2019 en 2022 eveneens afgenomen.
Verschil tussen doelgroepen in de Noord-Veluwe
Middelbare scholieren (tweede- en vierdeklassers)
Er is geen verschil tussen jongens en meisjes wat betreft het aandeel dat dagelijks rookt of recent wiet/hasj heeft gebruikt.
Vierdeklassers roken vaker dagelijks en hebben vaker recent wiet/hasj gebruikt dan tweedeklassers.
Vmbo’ers roken vaker dagelijks dan havo/vwo’ers.
Jongvolwassenen (16-25 jaar)
Er is geen verschil tussen mannen en vrouwen wat betreft het aandeel dat dagelijks rookt of recent wiet/hasj heeft gebruikt.
Jongvolwassenen die geen opleiding hebben afgerond of praktijkonderwijs of (v)mbo hebben afgerond of volgen, roken vaker dagelijks dan jongvolwassenen die havo, vwo, hbo of wo hebben afgerond of volgen.
Roken en drugsgebruik in Noord- en Oost-Gelderland
Middelbare scholieren (tweede- en vierdeklassers)
Het aandeel middelbare scholieren dat recent wiet/hasj heeft gebruikt, loopt uiteen van 1% in de gemeente Oldebroek tot 6% in de gemeente Heerde. De gemeente Elburg (3%) hoort bij de gemeenten met de gemiddelde scores.
Jongvolwassenen (16-25 jaar)
Het aandeel jongvolwassenen dat dagelijks rookt, loopt uiteen van 4% in de gemeente Bronckhorst tot 18% in de gemeente Harderwijk.
Het aandeel jongvolwassenen dat recent wiet/hasj heeft gebruikt, loopt uiteen van 6% in de gemeente Berkelland tot 16% in de gemeente Apeldoorn.
Zie ook
Bronnen
- Trimbos-instituut
- Drugsinfo
- https://www.drugsinfo.nl/
- November 2023
- RIVM
- Gevolgen van drugsgebruik
- https://www.loketgezondleven.nl/gezonde-gemeente/leefstijlthemas/drugs/cijfers-en-feiten/gevolgen
- November 2023
- Reep C, Hupkens C
- Ervaren impact corona op mentale gezondheid en leefstijl. Roken, alcohol, drugs en corona
- Trimbos-instituut
- Rokeninfo
- https://www.rokeninfo.nl/
- November 2023
- RIVM
- Roken
- https://www.vzinfo.nl/roken
- November 2023
- Rijksoverheid
- Roken
- https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/roken
- November 2023
- Jellinek
- Waarom is gebruik van drugs op jonge leeftijd extra slecht?
- https://www.jellinek.nl/vraag-antwoord/waarom-is-gebruik-van-drugs-op-jonge-leeftijd-extra-slecht
- Rijksoverheid
- Maatregelen overheid om roken te ontmoedigen
- https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/roken/roken-ontmoedigen
- Bommelé J, van Laar M, Kleinjan M
- Notitie. Zien roken, doet roken?
Roken in de gemeente Elburg
In 2022 rookt 20% van de volwassenen (18 t/m 64 jaar) in de gemeente Elburg. De gemeente Elburg verschilt niet (significant) van de Noord-Veluwe en regio Noord- en Oost-Gelderland wat betreft roken.
| Gemeente Elburg | Noord-Veluwe | Noord- en Oost-Gelderland | |
| Rookt (weleens) | 20% | 17% | 17% |
| Als er een significant verschil (p<0,01) ten opzichte van de gemeente is, dan is dat vet weergegeven. | |||
Meer gegevens over roken in de gemeente en in de regio staan onderaan deze pagina bij 'Zie ook', Cijfers volwassenen en ouderen.
Trends
Het aandeel volwassenen dat (weleens) rookt in de gemeente Elburg lijkt te stijgen tussen 2020 en 2022, maar deze trend is niet significant. In de Noord-Veluwe lijkt het aandeel volwassenen dat (weleens) rookt verder te dalen tussen 2020 en 2022 na een afname tussen 2012 en 2020, maar deze trend is niet significant.
Verschil tussen doelgroepen in de Noord-Veluwe
Relatief meer mannen dan vrouwen roken.
Naarmate de leeftijd toeneemt, is het aandeel volwassenen dat rookt kleiner.
Naarmate de sociaaleconomische positie (SEP) toeneemt, is het aandeel volwassenen dat rookt kleiner.
Er is geen significant verschil tussen mensen die alleen wonen en mensen die samenwonen wat betreft roken.
Roken in Noord- en Oost-Gelderland
Het aandeel volwassenen dat (weleens) rookt, loopt uiteen van 14% in de gemeente Montferland tot 20% in de gemeente Elburg. De gemeente Apeldoorn behoort met 18% tot de gemeenten die gemiddeld scoren.
Zie ook
Bronnen
- Trimbos-instituut
- Drugsinfo
- https://www.drugsinfo.nl/
- November 2023
- RIVM
- Gevolgen van drugsgebruik
- https://www.loketgezondleven.nl/gezonde-gemeente/leefstijlthemas/drugs/cijfers-en-feiten/gevolgen
- November 2023
- Reep C, Hupkens C
- Ervaren impact corona op mentale gezondheid en leefstijl. Roken, alcohol, drugs en corona
- Trimbos-instituut
- Rokeninfo
- https://www.rokeninfo.nl/
- November 2023
- RIVM
- Roken
- https://www.vzinfo.nl/roken
- November 2023
- Rijksoverheid
- Roken
- https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/roken
- November 2023
Contact
Jeugd en Gezin
GGD Noord- en Oost-Gelderland is kernpartner in het Centrum voor Jeugd en Gezin
GHOR
GGD Noord- en Oost-Gelderland werkt samen met de Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland (VNOG), in het bijzonder met de Geneeskundige HulpverleningsOrganisatie in de Regio (GHOR).
