Alcoholgebruik

Alcohol is het meest gebruikte genotmiddel in Nederland. Ruim driekwart van de volwassenen in Nederland drinkt wel eens alcohol. Het beginnen met drinken van alcohol gebeurt soms al in de pubertijd; bijna de helft van de 12-16 jarigen geeft aan ooit wel eens alcohol te hebben gedronken. 

Het drinken van (veel) alcohol verhoogt de kans op verschillende soorten kanker, leverziektes, hersenschade en -ziektes en hart- en vaatziekten. Hoe vaker en meer men drinkt, hoe groter de risico’s. 

Om schadelijk alcoholgebruik te verminderen en voorkomen is het thema problematisch alcoholgebruik opgenomen in het Nationaal Preventieakkoord. 

 

Jongeren zijn extra kwetsbaar als het gaat om alcohol drinken. Zij drinken sneller te veel, zijn sneller ‘onder invloed’ en verliezen sneller hun bewustzijn. Er zijn aanwijzingen dat alcohol hun hersenontwikkeling verstoort. Jongeren die veel drinken, raken vaker (ongewenst) zwanger. Daarnaast speelt alcohol een grote rol bij crimineel gedrag, agressie, angst, suïcide gedrag en studieproblemen. Jongeren die op vroege leeftijd drinken, lopen bovendien in hun latere leven een hoger risico op het ontwikkelen van een alcoholprobleem.   

De mening van ouders over het alcoholgebruik van jongeren is van invloed op het drinkgedrag van hun kind. Ouders kunnen via normen en regels bijdragen aan het uitstellen van het eerste alcoholgebruik van hun kinderen. Daarnaast drinken jongeren vaak minder als ouders strengere regels hanteren over alcoholgebruik en als er veel steun en toezicht van ouders wordt ervaren. Behalve de mening van ouders zijn er nog andere factoren die van invloed kunnen zijn op het alcoholgebruik van jongeren. Deze factoren zijn de sociale normen, vrienden, het hebben van problemen, opleiding, gezinssamenstelling en de persoonlijkheid.

De overheid wil jongeren tegen de gevaren van alcohol beschermen. In 2014 is de leeftijdsgrens voor het in bezit hebben en drinken van alcohol verhoogt van 16 naar 18 jaar. Campagnes als ‘NIX18: niet roken en drinken onder de 18 jaar’ en ‘Dranquilo’ moeten jongeren en ouders meer bewust maken van de gevaren van alcohol.   

De Gezondheidsraad adviseert 18-plussers om geen alcohol te drinken of in ieder geval niet meer dan één glas per dag te drinken.

Alcoholgebruik in de gemeente Oost Gelre

Middelbare scholieren (tweede- en vierdeklassers)  

In de gemeente Oost Gelre heeft in 2021 48% van de middelbare scholieren ooit alcohol gedronken (een heel glas of meer) en heeft 46% recent alcohol gedronken. Daarnaast is bijna twee op de vijf recent bingedrinker. In 2019 stemde 32% van de ouders in met het alcoholgebruik.

Het aandeel middelbare scholieren dat ooit alcohol heeft gedronken (een heel glas of meer), recent alcohol heeft gedronken of recent bingedrinker is, is in de gemeente Oost Gelre groter dan in de Achterhoek en Nederland.

Alcoholgebruik middelbare scholieren, 2021
  Gemeente Oost Gelre Achterhoek Nederland 
Heeft ooit alcohol gedronken (een heel glas of meer) 48% 40% 31%
Heeft recent alcohol gedronken 46% 38% 29%
Is recent bingedrinker 39% 29% 20%
Ouders stemmen in met het alcoholgebruik * 32% 32% -
- : Geen gegevens beschikbaar
* : Cijfers uit Gezondheidsmonitor Jeugd 2019; niet nagevraagd in 2021
Als er een significant verschil (p<0,05) ten opzichte van de gemeente is, dan is dat vet weergegeven

Jongvolwassenen (18-25 jaar)  

Van de jongvolwassen in de gemeente Oost-Gelre drinkt 9% niet of maximaal 1 glas per dag. Aan de andere kant is 42% van de jongvolwassenen in de gemeente Oost-Gelre een zware drinker.  

Het aandeel jongvolwassen dat niet drinkt of maximaal 1 glas per dag ligt lager in de gemeente Oost-Gelre dan in de Achterhoek en Noord- en Oost-Gelderland. In de gemeente Oost-Gelre is het aandeel jongvolwassenen dat een zware drinker is hoger dan in de Achterhoek en Noord- en Oost-Gelderland.

Alcoholgebruik jongvolwassenen, 2019
    Gemeente Oost Gelre Achterhoek Noord- en Oost-Gelderland 
Drinkt niet of maximaal 1 glas per dag (norm volwassenen) Jongvolwassenen 9% 15% 20%
Is een zware drinker Jongvolwassenen 42% 31% 29%
- : Geen gegevens beschikbaar
Als er een significant verschil (p<0,05) ten opzichte van de gemeente is, dan is dat vet weergegeven.

Meer gegevens over alcoholgebruik in de gemeente en in de regio staan onderaan deze pagina bij ‘Zie ook’, Cijfers jongeren 2019.  

Trends

J alcoholgebruikers Aalten

Middelbare scholieren (tweede- en vierdeklassers) 

In de gemeente Oost Gelre is het aandeel middelbare scholieren dat recent alcohol heeft gedronken tussen 2019 en 2021 toegenomen. Het aandeel middelbare scholieren dat recent bingedrinker is, is tussen 2011 en 2015 afgenomen en tussen 2015 en 2021 toegenomen.

In de Achterhoek is het aandeel middelbare scholieren dat recent alcohol heeft gedronken tussen 2019 en 2021 toegenomen. Het aandeel middelbare scholieren dat recent bingedrinker is, is tussen 2011 en 2015 afgenomen en tussen 2015 en 2021 toegenomen.

 

 

Verschillen tussen doelgroepen in de Achterhoek

J alcohol Ah

Middelbare scholieren (tweede- en vierdeklassers) 

Er is geen verschil tussen jongens en meisjes wat betreft het aandeel recent alcoholgebruikers en recente bingedrinkers.  

Onder vierdeklassers is het aandeel recente alcoholgebruikers en recente bingedrinkers groter dan onder tweedeklassers.  

Onder vmbo’ers is het aandeel recente alcoholgebruikers en recente bingedrinkers groter dan onder havo/vwo’ers.  

  

Jongvolwassenen  

Bij mannen is het aandeel zware drinkers groter dan onder vrouwen.  

Er is geen verschil in het aandeel zware drinkers tussen praktisch en theoretisch opgeleide jongvolwassenen.   

 

Alcoholgebruik in Noord- en Oost-Gelderland

J alcoholrecent

Middelbare scholieren (tweede- en vierdeklassers) 

Het aandeel middelbare scholieren dat recent alcohol heeft gedronken, loopt uiteen van 23% in de gemeente Elburg tot 46% in de gemeente Oost Gelre. De gemeente Oost Gelre (46%) hoort bij de gemeenten met de ongunstige scores. 

Het aandeel recente bingedrinkers loopt uiteen van 16% in de gemeente Ermelo tot 39% in de gemeente Oost Gelre. De gemeente Oost Gelre (39%) hoort bij de gemeenten met de ongunstige scores. 

Jongvolwassenen  

Het aandeel jongvolwassenen dat een zware drinker is loopt uiteen van 20% in de gemeente Oldebroek tot 46% in de gemeente Voorst. De gemeente Oost-Gelre (36%) hoort bij de gemeenten met de ongunstige scores.  

 

JV alcoholzwaarJ alcoholbinge

Bronnen

  • Trimbos instituut
  • Cijfers alcoholgebruik jongeren
  • Gezondheidsraad
  • Richtlijnen goede voeding 2015
  • Van Hasselt N
  • Preventie van schadelijk alcoholgebruik en drugsgebruik onder jongeren

De alcoholrichtlijn voor volwassenen van de Gezondheidsraad (2015) luidt om geen alcohol te drinken of in elk geval niet meer dan één glas per dag. Dit advies is bedoeld om chronische ziekten te voorkomen.

Alcoholgebruik in de gemeente Oost Gelre

In 2020 voldoet in de gemeente Oost Gelre 25% van de volwassenen tot 65 jaar aan de norm voor alcoholgebruik. Bijna één op de vijf volwassenen is een zware drinker.

Het alcoholgebruik in de gemeente Oost Gelre is aanzienlijk hoger dan het alcoholgebruik elders in de regio.

Alcoholgebruik 18-65 jarigen, 2020
  Gemeente Oost Gelre Achterhoek Noord- en Oost-Gelderland
Voldoet aan de norm voor alcoholgebruik 25% 34% 40%
Is een zware drinker 18% 12% 10%
Als er een significant verschil (p<0,05) ten opzichte van de gemeente is, dan is dat vet weergegeven

Meer gegevens over alcoholgebruik in de gemeente en de regio staan onderaan deze pagina bij 'Zie ook', Cijfers volwassenen en ouderen 2020.

Trends

V alcohol Oost Gelre

In de Achterhoek neemt het aandeel volwassenen dat voldoet aan de alcoholnorm significant toe van 2012 naar 2020. De groep volwassenen die een zware drinker is neemt af, maar deze trend is niet significant.

In de gemeente Oost Gelre neemt het aandeel volwassenen dat aan de alcoholnorm voldoet licht toe van 2012 naar 2020, maar hierbij is geen sprake van een significante toename. Het aandeel volwassenen dat een zware drinker is laat een dalende trend zien, maar deze trend is eveneens niet significant.

Verschillen tussen doelgroepen in de Achterhoek

V alcohol AH

Vrouwen voldoen vaker aan de alcoholnorm en zijn minder vaak zware drinkers dan mannen.

Volwassenen vanaf 35 jaar voldoen vaker aan de alcoholnorm dan volwassenen tussen de 18 en 34 jaar. Het aandeel zware drinkers is onder jongvolwassenen (tot 35 jaar) twee keer zo groot als bij de oudere leeftijdsgroepen (35 – 65 jaar).

Naarmate de sociaaleconomische status (SES) toeneemt, voldoen volwassenen minder vaak aan de alcoholnorm.

Onder volwassenen die alleen wonen is het aandeel zware drinkers bijna twee keer zo groot als  onder volwassenen die samen wonen.

Alcoholgebruik in Noord- en Oost-Gelderland

De kaarten laten zien dat het alcoholgebruik toeneemt van het westelijke naar het oostelijke deel van de regio.

Het aandeel volwassenen dat voldoet aan de alcoholnorm , loopt uiteen van 25% in de gemeente Oost-Gelre tot 46% in de gemeente Harderwijk. De gemeente Oost Gelre scoort van alle gemeenten het minst gunstig.

Het aandeel zware drinkers onder volwassenen, loopt uiteen van 6% in de gemeente Ermelo tot 18% in de gemeente Oost Gelre. De gemeente Oost Gelre scoort het minst gunstig.

V alcohol normV alcohol zwaar

Bronnen

  • Trimbos instituut
  • Cijfers alcoholgebruik jongeren
  • Gezondheidsraad, 2015
  • Richtlijnen goede voeding

De alcoholrichtlijn voor volwassenen van de Gezondheidsraad (2015) luidt om geen alcohol te drinken of in elk geval niet meer dan één glas per dag. Dit advies is bedoeld om chronische ziekten te voorkomen. Bij het ouder worden nemen de risico’s van alcoholgebruik toe. Dit komt door lichamelijke veranderingen; risicovolle combinaties met medicijnen; en door een verhoogd risico op valongelukken.

Alcoholgebruik in de gemeente Oost Gelre

In 2020 voldoet in de gemeente Oost Gelre 47% van de 65-plussers aan de norm voor alcoholgebruik. Van de ouderen is 8% een zware drinker.


In de gemeente Oost Gelre voldoet men significant minder vaak aan de norm voor alcoholgebruik in vergelijking met de regio.

Alcoholgebruik 65-plussers, 2020
  Gemeente Oost Gelre Achterhoek Noord- en Oost-Gelderland
Voldoet aan de norm voor alcoholgebruik 47% 51% 54%
Is een zware drinker 8% 5% 5%
Als er een significant verschil (p<0,05) ten opzichte van de gemeente is, dan is dat vet weergegeven

Meer gegevens over alcoholgebruik in de gemeente en de regio staan onderaan deze pagina bij 'Zie ook', Cijfers volwassenen en ouderen 2020.

Trends

O alcohol AH

In de Achterhoek neemt het aandeel ouderen dat voldoet aan de alcoholnorm significant toe van 2016 naar 2020. Het aandeel ouderen dat een zware drinker is lijkt af te nemen, maar deze trend is niet significant.

In de gemeente Oost Gelre stijgt het aandeel ouderen dat voldoet aan de alcoholnorm significant in de periode 2016-2020. Het aantal ouderen dat een zware drinker is daalt, maar deze trend is niet significant.


 

Verschillen tussen doelgroepen in de Achterhoek

O alcohol AH

Vrouwen voldoen vaker aan de alcoholnorm en zijn minder vaak zware drinkers dan mannen.

75-plussers voldoen vaker aan de alcoholnorm en zijn minder vaak een zware drinker dan 65-74 jarigen.

Naarmate de sociaaleconomische status (SES) toeneemt, voldoen ouderen minder vaak aan de alcoholnorm.

Ouderen die alleen wonen zijn vaker een zware drinker dan ouderen die samen wonen.

Alcoholgebruik in Noord- en Oost-Gelderland

De kaart laat zien dat het alcoholgebruik toeneemt van het westelijke naar het oostelijke deel van de regio.

Het aandeel ouderen dat voldoet aan de alcoholnorm, loopt uiteen van 47% in de gemeente Oost-Gelre tot 65% in de gemeente Nunspeet. De gemeente Aalten (47%) behoort dus tot de gemeenten met de lage scores.

Het aandeel zware drinkers onder ouderen, loopt uiteen van 2% in de gemeente Elburg tot 8% in de gemeente Oost Gelre. Hier behoort de gemeente Aalten (8%) tot de gemeenten die hoog scoren.

O alcohol normO alcohol zwaar

Bronnen

  • Trimbos instituut
  • Cijfers alcoholgebruik jongeren
  • Gezondheidsraad, 2015
  • Richtlijnen goede voeding